Denice Zamboanga, unang Pinay MMA World Champ

DENICE ZAMBOANGA, UNANG PINAY MMA WORLD CHAMP

kay Denice Zamboanga, taasnoong pagpupugay

dinala mo ang bandila ng bansa sa tagumpay

unang Pinay Mixed Martial Arts fighter na kampyong tunay

sa One Championship, O, Denice, mabuhay ka! mabuhay!

ang kanyang tagumpay ay talagang makasaysayan

pagkat mabigat na pagsubok yaong nalampasan

kanyang na-second round technical knockout ang kalaban

isang Ukrainian na katunggali sa Bangkok, Thailand

bente-syete anyos lang ang Pinay na mandirigma

tinalo niya'y ilang beses nang nakasagupa

women's Atomweight title ang napanalunang sadya

mayroon pang limampung libong dolyar na pabuya

nawa'y makamayan ng mga tagahanga niya

ang tubong Lungsod Quezon na si Denice Zamboanga

idol upang MMA ay itaguyod talaga

sa ating bansa; si Denice - inspirasyon ng masa

- gregoriovbituinjr.

01.14.2025

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, p.12, at Abante, p.8, petsang 12 Enero 2025

Dugtungang haiku, hay naku

DUGTUNGANG HAIKU, HAY NAKU

ang magsasaka

at uring manggagawa,

nakikibaka

kanilang asam

ang bulok na sistema'y

dapat maparam

makatang ito

ay katha ng katha ng

haiku, hay naku

pagkat tungkulin

niyang buhay ng masa'y

paksang tulain

kamuhi-muhi

iyang kapitalismong

dapat mapawi

ah, ibagsak na

ang kuhilang burgesya't

kapitalista

walang susuko

lipunang makatao'y

ating itayo

- gregoriovbituinjr.

01.14.2025

* ang haiku ay tulang Hapones na may pantigang 5-7-5

5-anyos, powerlifter na

5-ANYOS, POWERLIFTER NA

di nga, edad lima pa lang sila

powerlifter na? at dalawa pa

ikaw naman ba'y mapapanganga?

o di kaya'y mapapahanga ka?

tatlumpung kilo ba'y mabubuhat

ng edad lima, nakagugulat!

sa paglaki, buto'y mababanat

lalo't sa ensayo'y walang puknat

may sinusundan ba silang bakas?

si gold medalist Hidilyn Diaz?

batang mayroong magandang bukas

na bubuhatin ang Pilipinas

tungo sa asam nilang tagumpay

ngayon pa lang, ako'y nagpupugay

bata pa'y powerlifter na tunay

kaya mabuhay kayo! mabuhay!

- gregoriovbituinjr.

01.13.2025

* mula sa pahayagang Abante, 11 Enero 2025, p.8

Mental health problem na krimen?

MENTAL HEALTH PROBLEM NA KRIMEN?

kabaliwan ang ginawa ng anak sa magulang

ay, kalunos-lunos ang balita sa pahayagan

talagang punong-puno ng dugo at kalagiman

matatanong lang natin, bakit siya nagkaganyan?

aba'y pinaghahanap lamang siya ng trabaho!

bakit siya nagalit? durugista? siraulo?

mental health problem? o napika na ang isang ito?

dahil kinukulit ng magulang na magtrabaho?

ang edad ng nasabing tatay ay pitumpu't isa

habang edad limampu't walo naman yaong ina

at edad tatlumpu't tatlo naman ang anak nila

ibig sabihin, adulto na, dapat kumikita

talagang ang nangyaring krimen ay kahindik-hindik

karima-rimarim, talagang kaylupit ng suspek

magulang niya iyon, magulang niya'y humibik

hiling lang ng magulang ay magtrabaho ang lintik

sa follow-up operation, ang suspek na'y nahuli

kinasuhan ng parricide sa krimeng anong tindi

ang Mental Health Act kaya'y mayroon bang masasabi?

nang ganyang kaso'y mapigil? di ako mapakali

- gregoriovbituinjr.

01.13.2025

* ulat mula sa pahayagang Bulgar at pahayagang Abante Tonite, 6 Enero 2025, tampok na balita (headline) at pahina 2

* Republic Act No. 11036 - An Act Establishing a National Mental Health Policy for the Purpose of Enhancing the Delivery of Integrated Mental Health Services, na mas kilala ring Mental Health Act

Two-time jiu-jitsu world champ Meggie Ochoa

TWO-TIME JIU-JITSU WORLD CHAMP MEGGIE OCHOA

tatlumpu't apat na anyos lang si Meggie Ochoa

kilalang Pilipinang world champion jiu-jiteira

ngunit sa pambansang koponan ay retirado na

napabalita ang madamdamin niyang pasiya

bente tres anyos siya'y pinasok ang jiu-jitsu

pinagwagian ang pandaigdigang kampyonato

ng dalawang beses, two-time world champion pala ito

ah, napakabata pa upang siya'y magretiro

nakamit ang Jiu-jitsu World Championship sa Sweden,

United Arab Emirates, Turkmenistan, Asian Games,

Hangzhou, Thailand, Cambodia, nang mga medalya'y kamtin

nabanggit pa sa ulat, siya'y may hip injury rin

bilang jiu-jitsu black belter, isa niyang misyon

ay labanan din ang sexual abuse at eksploytasyon

sa kabataan, "Fight to Protect" ang proyektong layon

ay magturo ng martial arts sa kabataan iyon

sa iyo, Meggie Ochoa, salamat, pagpupugay

dahil pinakita mo sa jiu-jitsu ang husay

isang bayaning atleta, mabuhay ka! mabuhay!

sa kasaysayan, pangalan mo'y naukit nang tunay

- gregoriovbituinjr.

01.12.2025

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, 7 Enero 2025, p.12

Pluma

PLUMA

nakatitig muli sa kisame

may pinagninilayan kagabi

hanggang mga mata'y napapikit

sa loob ay may kung anong bitbit

madaling araw, tangan ang pluma

ay isinulat yaong nakita

kayrami ng mga isyu't paksa

na naglabo-labo na sa diwa

kaya dapat ko lang maisulat

yaong samutsaring nadalumat

sa papel, sa likod ng resibo

o kaya'y sa munti kong kwaderno

pagsusulat ang madalas gawin

tutula bago pa man antukin

nasa isip ay kwento't salaysay

danas man ng dukha'y binabaybay

- gregoriovbituinjr.

01.12.2025

Pagbabasa sa gabi

PAGBABASA SA GABI

madalas sa gabi ako nagbabasa

pag buong paligid ay natutulog na

napakatahimik

maliban sa hilik

aklat yaong tangan habang nag-iisa

sa ibang lupalop ako naglalakbay

sa ibang daigdig ako nabubuhay

habang naririnig

ang mga kuliglig

sa ibang lupain ako'y nagninilay

bukas pagkagising, babalik sa mundo

at pakikibaka'y punong-puno rito

mahal ang bilihin

nagmumura ka rin

namamayagpag pa'y gahaman at trapo

nagbabasa ako hanggang hatinggabi

at inuunawa ang tagong mensahe

may planong kumatha

ng kwento't pabula

pag biglang inantok, tutulog na dine

- gregoriovbituinjr.

01.11.2025

Tanong sa krosword: Ikli ng bakit

TANONG SA KROSWORD: IKLI NG BAKIT

ang kadalasang tanong: Pamalo ng bola

subalit ang tanong ngayon ay kakaiba

tila nadadalian na o nauumay

ang gumagawa ng krosword na anong husay

tatlong titik lamang, Pamalo ng bola: BAT

ngunit ngayon, tila ba tayo'y inaalat

Tatlumpu't Siyam Pahalang: Ikli ng bakit 

BAT pala, sa huntahan narinig malimit

Bat ganyan ka? pinaikling Bakit ganyan ka?

Bat di mo ligawan ang matandang dalaga?

Bat kasi pumunta ka sa gubat na iyon?

Bat mo pinabayaan ang anak mo roon?

bagamat sa panitikan ay di magamit

pagkat pabalbal ang Bat, ayos pa ang Bakit

sa mga awit man, sanaysay, kwento't tula

ay Bakit, at di Bat, di Batman ang makata

maaari ring tanong: Paniki sa Ingles

na tiyak na masasagot mo ng mabilis

Bakit ko gagamitin ang Bat kung di wasto

maliban kung ipampalo ng bola ito

- gregoriovbituinjr.

01.11.2025

* mula sa pahayagang Pang-Masa, 10 Enero 2025, p.7

Tagumpay

TAGUMPAY

oo, ilang beses mang dumating

kaytinding kabiguan sa atin

tayo'y magpatuloy sa layunin

tagumpay ay atin ding kakamtin

iyan ang bilin noon ni ama

noong siya ay nabubuhay pa

magsikilos tayong may pag-asa

at huwag namang magkanya-kanya

kapwa'y huwag hilahing pababa

dapat ay sama-samang paggawa

kahit kayo man ay maralita

ay magkapitbisig kayong sadya

sana'y kamtin natin ang tagumpay

sama-sama, di hiwa-hiwalay

ibahagi ang galing at husay

hanggang ginhawa'y tamuhing tunay

- gregoriovbituinjr.

01.11.2025

* mula sa cryptogram ng Philippine Star, 10 Enero, 2025, pahina 10

* "It is hard to fail, but it is worse never to have tried to succeed." ~ Theodore Roosevelt

Kasaysayan

KASAYSAYAN

bilin ni Oriang sa kabataan:

matakot kayo sa kasaysayan

walang lihim na di nabubunyag

isang patnubay ang kanyang bilin

tungkulin sa bayan ay ayusin

at gawain nati'y paghusayin

sa kasaysayan tayo'y matuto

para sa kapakanan ng tao

huwag ulitin ang mali nito

si Gat Andres na ating bayani

tulad nina Rizal at Mabini

nagawa sa bayan ay kayrami

O, kasaysayan, isinulat ka

para sa bayan, para sa masa

di para sa mapagsamantala

- gregoriovbituinjr.

01.11.2025

Payo sa isang dilag

PAYO SA ISANG DILAG

aanhin mo ang guwapo

kung ugali ay demonyo

at kung di mo siya gusto

dahil siya'y lasenggero

ay bakit di mo tapatin

ayaw sa kanya'y sabihin

huwag mo siyang tiisin

kahit ikaw pa'y lambingin

pagsagot ba'y sapilitan?

panliligaw ba'y takutan?

aba'y marami pa riyan

na sagad sa kabaitan

matamis man yaong dila

na kanya ka raw diwata

tangi niyang minumutya

ay baka ka lang lumuha

suriin ang manliligaw

huwag ka riyang magaslaw

kinabukasan mo'y pakay

kaya aralin mong tunay

- gregoriovbituinjr.

01.10.2025

Ilang aklat ng katatakutan

ILANG AKLAT NG KATATAKUTAN

marahil, di libro ng krimen kundi multo

ang paglalarawan sa nariritong libro

akdang katatakutan ni Edgar Allan Poe

ang On Writing ni Stephen King, ang maestro

nais kong matutunan ang estilo nila

kung bakit mga akda nila'y nakilala

binigyan ko ng panahong sila'y mabasa

bilang paghahanda rin sa pagnonobela

magandang pagsasanay ang dyaryong Talibà

maikling kwento ko'y doon nalalathalà

nasa isipan ko ang isang halimbawà

ang paghahanda ng nobelang manggagawà

manggagawang tinakot ng gahama't buktot

subalit sila'y nagkaisa't di natakot

nakibaka sila't tinuwid ang baluktot

hanggang kapitalistang kuhila'y lumambot

kayraming paksa't isyung dapat kong aralin

inspirasyon ko nga'y milyones na bayarin

na sadyang nakakatakot kung iisipin

kaya pagkatha ng nobela na'y gagawin

- gregoriovbituinjr.

01.10.2025

Magsulat upang may ipambayad sa utang

MAGSULAT UPANG MAY IPAMBAYAD SA UTANG

anong laki ang bayarin sa pagamutan

kaya kinakailangan naming mangutang

upang mabayaran ang doktor at ospital

di iyon bigay ng mga kamag-anakan

hanggang ngayon, dapat mag-isip ng paraan

ang pagsusulat ang tangi kong kakayahan

ako'y makatang pultaym na tibak din naman

na dyaryong Taliba'y pinagkaabalahan

makakalikha kaya ako ng nobela?

na maisasalibro't milyones ang kita?

na magiging matagumpay na pelikula?

ngunit tagumpay na iyon ay kailan pa?

susundan ko ba ang yapak ni Stephen King?

at ang seryeng Harry Potter ni J.K. Rowling?

at kay J.R.R. Tolkien na Lord of the Ring?

dapat ko nang magsimula't huwag humimbing!

kaya magsulat na't ayusin ang direksyon

kung paano gagana ang imahinasyon

matagal man ay darating din ang panahon

na ako'y magtatagumpay sa nilalayon

- gregoriovbituinjr.

01.10.2025

Isang tula bawat araw

ISANG TULA BAWAT ARAW

ang puntirya ko'y isang tula bawat araw

sa kabila ng trabaho't kaabalahan

sa pananaliksik, pagsulat ng pananaw

at iba pang tungkuling dapat magampanan

kayraming isyung binasa't inaaral ko

nang masulat kong pasalaysay at patula

iba'y inilalapat sa maikling kwento

isyu man ng obrero, babae, dalita

basta ba may paksa't isyung napapanahon

o kaya'y balitang marapat bigyang pansin

para sa hustisya't karapatan, may misyon

ang makata kahit wala sa toreng garing

kung kaya ko naman, kwento'y dalawang beses

kada buwan, minsanan lamang ang salaysay

subalit sa pagtula'y di dapat magmintis

kada araw, kaya madalas nagninilay

pagtula'y bisyong sa akin ay di maalis

para akong kalabaw kung dito'y kumayod

wala mang magbasa, pagtula'y di matiis

pagkat ito'y gawaing ikinalulugod

- gregoriovbituinjr.

01.10.2025

'Buwayang' Kandidato

'BUWAYANG' KANDIDATO

sa komiks ni Kimpoy sa dyaryong Bulgar

natanong ang isang botante roon

na bakit daw 'buwayang' kandidato

ang sinusuportahan gayong sila

ang sanhi bakit mahirap ang bayan

sagot agad sa kanya ng botante:

'sa pagkatao nila'y walang paki

pagkat ang mahalaga lang sa akin

ay donasyon nila't mga ayuda

nang sariling pamilya'y di gutumin'

ganyan di ba ang pananaw ni Kimpoy?

na kumatha ng komiks na naroon?

na marahil sa isip din ng madla

kaya walang bago sa pulitika

pagkat sa trapo sila umaasa

kung sumasalamin iyon sa masa

aba'y Bayan Ko, saan ka papunta?

- gregoriovbituinjr.

01.09.2025

* larawan mula sa pahayagang Bulgar, 9 Enero 2025, p.5

Kalendaryo

KALENDARYO

salamat po sa libreng kalendaryo

ng Mercury Drug nang bumili ako

ng Revicon, Suki Card pa'y gamit ko

tiyak ngang gamot dito'y laging bago

may kampanya pang makakalikasan

na sa kalendaryo'y nasulat naman

nakatatak din sa pinagbalutan

sa magasing Enrich pinag-usapan

walumpung anibersaryo na nila

ngayong taon, nakatatlong dekada

nang kapuso, kapulso, kapamilya

kakampi sa kalusugan ng masa

at muli, taospusong pagpupugay

sa kalendaryo'y salamat na tunay

sa tula ko kayo'y talagang tulay

upang damdamin ay maging palagay

- gregoriovbituinjr.

01.09.2025

Nasawi nang masabugan ng kwitis

NASAWI NANG MASABUGAN NG KWITIS

sadya bang Pinoy ay walang kadala-dala
kada Bagong Taon, kaytitinding paputok
nasabugan, may mga daliring nawala
sino bang sa ganitong isyu nakatutok?

dapat nang ang ganitong sistema'y matigil
may ginagawa na ba ang pamahalaan?
na pagpapaputok ay tuluyang mapigil?
mabawasan, kundi man, wala nang masaktan?

may isang lalaking nasabugan ng kwitis
na ayon sa ulat ay agad na namatay
matinding pinsala ang tinamong mabilis
sa ganyang kalagayan, ikaw ba'y palagay?

anong gagawin upang di mangyaring muli?
at maiwasto ang ganyang pagkakamali?

- gregoriovbituinjr.
01.08.2025

* ulat mula sa pahayagang Pang-Masa, 6 Enero 2025, tampok na balita sa pahina 1 at 2

Paglalakbay

PAGLALAKBAY

sa pagbabasa nalalakbay ko

ang iba't ibang panig ng mundo

pati na kasaysayan ng tao

ng digma, bansa, pananaw, siglo

kaya hilig ko ang pagbabasa

ng kwento, tula, dula, nobela

ng kasaysayan, ng pulitika

maging ng pagbabago ng klima

talambuhay ng mga bayani

kwento ng pag-ibig ng magkasi

panawagang hustisya ng api

pati na nakatagong mensahe

magbasa't matututo kang sadya

sa hirap ng masa't maralita

sa misyon ng uring manggagawa

sa gawa ng bayani't dakila

- gregoriovbituinjr.

01.07.2025

Maligayang ika-41 kaarawan, sinta ko

MALIGAYANG IKA-41 KAARAWAN, SINTA KO

kahapon, nagising kang walang nakikita

di ka kumain ng gabi't nagkaganyan ka

di ka rin nakainom ng gamot mo, sinta

mabuti ngayon, nakakaaninag ka na

akala ko'y nabulag ka na ng sakit mo

mataas na creatinine daw ay epekto

buong maghapong di nakakitang totoo

buong magdamag kang binantayan, sinta ko

inom ng gamot ay dapat sa tamang oras

pati sa pagkain ay huwag magpalipas

kaarawan mo ngayon, dapat kang malakas

sana'y gumaling ka na't gumanda ang bukas

maligayang kaarawan, O, aking mahal

magpalakas ka at huwag magpakapagal

- gregoriovbituinjr.

01.06.2025

Ang aklat

ANG AKLAT

nais kong basahin ang akda ni Nancy H. Kleinbaum

ang Dead Poets Society na talagang bumabaon

animo'y tinik na tumagos sa puso ko't diwa

lalo't pelikula niyon ay napanood ko nga

kung sakaling sa bookstore iyon ay matsambahan ko

bilang collector's item agad bibilhing totoo

upang mabasa't idagdag sa aklatan kong munti

inspirasyon upang sa sariling berso'y idampi

tumatak sa isip nang pelikula'y mapanood

na talagang humagod sa aking diwa't gulugod

mga makata noon ay para mong nakausap

pag mga berso nila'y tinalunton mo't nagagap

nais ko yaong nguyain na parang mga prutas

na animo'y si Adan nang kumain ng mansanas

ay, sadyang nais kong mahanap ang nasabing aklat

upang kaibuturan nito'y aking madalumat

- gregoriovbituinjr.

01.05.2025

* mga litrato mula sa google