Ang karatula sa dyip

"No face mask, no ride" ang mas lohikal nitong mensahe

nakapaskil sa dyip kaninang ako'y namasahe

malaking NO't tig-apat na letrang magkakatabi

disenyo nito'y tila may kaibang sinasabi

tingnan muli ang ayos ng letra't baka matawa

"No face", aba'y wala ka bang mukhang ipapakita?

"No mask", anong tingin nila sa mukha mo, maskara?

"No ride", di ka makakasakay, pag wala kang pera?

minsan, natatawa lang tayo sa ating sarili

lalo't disenyo sa karatula'y kaiba kasi

"No face mask, no ride", pwede pag magandang binibini?

pag walang face mask, bawal sumakay, kahit ang seksi!

pag "no face, no mask, no ride", iba na ang kahulugan

matatawa ka na lang pag disenyo'y inayunan

malamig, di malagim, ang pusikat na karimlan

buti't sa pag-uwi'y may dyip pa rin akong nasakyan

- gregoriovbituinjr.

Imbudo para sa pageekobrik

mas madali nang magpasok ng ginupit na plastik

sa maliliit na bunganga nitong boteng plastik

gamit ang imbudo upang plastik ay maisiksik

upang bumilis ang trabaho sa pageekobrik

kaya nang makita ko ang imbudo sa groseri

kasama ko si misis, ito'y amin nang binili

at dahil na rin sa imbudo, mas nakawiwili

ang gawaing pag-eekobrik, ako mismo'y saksi

noon, natatapon sa sahig ang mga ginupit

na plastik, ngayong may imbudo, kaydaling isingit

walang nahuhulog na plastik lalo't maliliit

tila mas may inspirasyon sa panahong malupit

panahong kaylupit dahil sa kwarantina't COVID

kaya sa pageekobrik ang buhay nabubulid

subalit ayos lang habang may trabaho pang lingid

hintay pa ang patawag, magsimula pag nabatid

- gregoriovbituinjr.

Huwag magtapon ng basura sa karagatan

kayganda ng payo sa kwadernong aking nabili

kwadernong dapat gamitin ng mga estudyante

madaling maunawaan, sadyang napakasimple

halina't basahin: "Do not throw garbage into the sea."

pakatitigan mo pa ang mga dibuho roon

isdang may plastik sa tiyan pagkat kumain niyon

kahihinatnan ng tao pag nangyari'y ganoon

kakainin natin ang isdang plastik ang nilamon

nabubulunan na nga ang karagatan sa plastik

kagagawan iyon ng tao, dagat na'y humibik

paano malulutas ang basurang inihasik

ng tao sa dagat, kilos, huwag patumpik-tumpik

ngunit ngayong nananalasa ang coronavirus

lumaganap muli ang plastik, di na mabatikos

ngunit sino bang lulutas sa problema'y aayos

sa daigdig na sa plastik nalulunod nang lubos

hangga't di pa huli ang lahat, tayo'y magsigalaw

bago pa tayo balingan ng plastik na halimaw

plastik ay di nabubulok, tila ito balaraw

sa ating likod, kumilos na tayo, ako, ikaw

- gregoriovbituinjr.

Mahirap indain

mahirap indain ang samutsaring naririnig

dahil walang trabaho'y pabigat, nakabibikig

dapat nang umalis na tila di mo napakinig

yaong ayaw mapakinggang mapang-uyam na tinig

pabigat, palamunin, wala kasing sinasahod

di naman papepi, lampa, o mahina ang tuhod

bakit di magtrabaho't kumayod lang at kumayod

kaysa tumunganga't mangalay ang leeg at likod

subalit ayaw tanggapin sa trabaho ang tibak

di kabisado ang salita, sila'y hahalakhak

wala ring mga bakante, kung gusto mo'y magsibak

ng kahoy na kinuha't sibakin doon sa lambak

walang problema kung kaya, ang trabaho'y gagawin

basta huwag lang paparinggang ako'y palamunin

anumang trabaho'y kakayanin ko't papasukin

basta kahit ako'y tibak ay kanilang tanggapin

huwag lang nilang hamakin ang aking pagkatao

na pabigat at palamunin dahil walang sweldo

kung patuloy pang lalaitin, aalis na ako

at muling babalik sa kinikilusan kong mundo

- gregoriovbituinjr.

Ang mutya sa balintataw

nakikita ko ang mutyang nakangiti sa hardin

sa aking balintataw ay naroong anong hinhin

ako ba'y namalikmata o nanaginip man din

pagkat bigla siyang nawala't tinangay ng hangin

anong ganda ng mutya kung ipipinta sa kambas

habang tinutula ko ang kariktan niyang wagas

baka ngiti niya ang sa sakit ko'y makalunas

habang aking haraya'y paduyan-duyan sa taas

tila ako isang raha doon sa daigdigan

na laging nakikipaghuntahan sa mamamayan

pag sumagi sa isip ang mutya'y natitigilan

subalit panibagong tula'y nalilikha naman

ang mutya kayang iyon ang musa nitong panitik

pag nariyan siya, pluma ko'y sa papel hahalik

habang tinutulungan yaong masang humihibik

ng kawalan ng hustisya kaya naghihimaghik

- gregoriovbituinjr

* kinatha matapos basahin ang "Notorious Literary Muses from Best to Worst" na nasa kawing na https://lithub.com/notorious-literary-muses-from-best-to-worst/

Kaygandang islogan sa kwaderno

"The least I can do is speak out for those who cannot speak for themselves." - islogan sa isang pabalat ng notbuk

kayganda ng islogan sa kwadernong nabili ko

wala nang alinlangang binili ko agad ito

sinasalamin nito ang yakap kong prinsipyo

na niyakap ko't umukit sa aking pagkatao

bilang makata, bilang aktibista, bilang ako

ako'y isang lingkod ng uring manggagawa't masa

sa pagkilos, pagtula, pagkatha, pagpropaganda

upang kamtin ng bayan ang panlipunang hustisya

lumalaban sa mapang-api't mapagsamantala

inaadhika'y palitan ang bulok na sistema

oo, nagsasalita ako para sa dalita

para sa karapatan, hustisya, api't kawawa

lalo pa't pipi't bingi ang namumunong kuhila

sa burgesya'y una ang tubo't negosyo, di dukha

sa tibak na tulad ko'y lipunang mapagkalinga

patuloy pa ako sa pakikibaka ng uri

upang sistemang bulok ay di na mananatili

para sa dukha, obrero, api'y nagpupunyagi

para sa magsasaka, babae, bata, kalahi

upang ilagay sa tuktok ang uring inaglahi

- gregoriovbituinjr.

Pageekobrik muli

isang linggo rin akong tumigil na mag-ekobrik
di dahil walang plastik kundi dama'y tumitirik
pulos iyon na lang, araw-gabi nang nagsisiksik
kahungkagan ng buhay-kwarantina'y dumidikdik

tila ba pageekobrik ko'y isang pagmumukmok
damang kahungkagan sa akin nakapagpalugmok
ang kahungkagang ito'y nakasisira ng tuktok
bagamat di ko masabing sa puso'y umuuk-ok

pageekobrik na ito'y magandang adhikain
nabubulunan sa plastik ang ilog, dagat natin
dahil nga sa coronavirus, balik-plastik pa rin
kampanyang anti-plastik ay tila ba natigil din

subalit ngayon, sinimulan ko muling maggupit
ng maraming plastik na naiipon kong malimit
hungkag man ang dama'y mageekobrik pa ring pilit
magekobrik hangga't sa kwarantina'y nakapiit

- gregoriovbituinjr.

Tanaga sa panahon ng kwarantina

mahirap magkasakit

sa lockdown na kaylimit

ramdam mo'y anong lupit

sa panahong di sulit

kailangang mag-ingat

huwag kang malilingat

agapan pag may sinat

at iwasan ang lagnat

face mask, social distancing

face shield, huwag babahing

kung sakaling hihimbing

diwa'y alisto't gising

dapat kang may alkohol

tanging tagapagtanggol

sa sakit na sasapol

o virus na hahabol

ano bang dapat gawin

nang di tayo gutumin

aba'y pabitin-bitin

na itong buhay natin

wala nang nakakapa

sa bulsa ang dalita

walang kita't kalinga

at lagi pang tulala

kwarantina'y kaytagal

laging natitigagal

ramdam ko'y isang hangal

na ulo'y binubuntal

gutom ang kalaban

pabrika'y nagsarahan

baka mapagpasyahan

umuwing lalawigan

babalikan ang bukid

kaysa lungsod mabulid

ang sakit ay balakid

sa buhay na matuwid

- gregoriovbituinjr.

* Ang tulang ito'y unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang organisasyong Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Setyembre 16-30, 2020, pahina 20.

Sa ika-25 anibersaryo ng Mining Act sa bansa

aba'y pangdalawampung anibersaryo na pala

nitong Mining Act sa bansa, ano bang nangyari na

batas na nagwasak sa paligid, buhay, kultura

wasak na bundok, lupang minina'y may lunas pa ba

di ba't ang ating kapaligiran ay napinsala

pati mapagkukunan ng tubig na'y nasisira

puno't pananim, katutubo'y apektadong lubha

nangyari sa Boac noon ay isang halimbawa

bakit tuwang-tuwa kayong minimina ang bundok

biktima rin ba kayo ng kapitalismong hayok

ilang kabundukan na ba ang kinalbo ang tutok

dahil sa mina, ilang buhay na ang nangalugmok

kayraming pinalayas sa lupa nilang sakahan

batbat ng karahasan sa mga lupang minahan

bansa'y pangalawa na sa kayraming pinapaslang

buhay ng environmental defenders nga'y inutang

noon, bakit pinayagang magmina ang dayuhan

ngayon, bakit payag na payag ang pamahalaan

madaling pasunurin ng negosyanteng gahaman

tila wala nang pakialam sa kapaligiran

di ba't mas mahalaga pa ang tao kaysa tubo

bakit sinisira ang lupain ng katutubo

bakit winawasak ang mga lupaing ninuno

bakit lupang minina'y hinuhugasan ng dugo

tama na, sobra na, ang Mining Act ay palitan na

ang panawagan namin ay panlipunang hustisya

tulad ng ginawa noon ni Secretary Gina

minahang sumira ng kalikasan ay isara

- gregoriovbituinjr.

* kinatha at inihanda ang tulang ito para sa pagkilos sa DENR ngayong araw, 09.28.2020

https://news.mongabay.com/2020/03/the-fight-goes-on-for-opponents-of-a-philippine-mine-given-a-new-lease-on-life/

https://news.abs-cbn.com/focus/07/05/16/beyond-responsible-mining-in-the-philippines

https://mb.com.ph/2020/08/03/denr-to-anti-mining-groups-dont-mix-up-issue-of-insurgency-and-environment/https://www.worldpoliticsreview.com/articles/26506/fleeing-violence-the-philippines-anti-mining-activists-are-trapped-in-a-waiting-game

https://www.alyansatigilmina.net/single-post/2020/09/25/Press-Statement-Pandemics-are-linked-to-mining-and-climate-change

Tula ng desperado

anong kasong pulitikal ang aking aakuin

upang makabalik sa lungsod at sa'king tungkulin

bakasakaling ako'y muli rin nilang kulungin

upang sa pagsilbi sa bayan ay makabalik din

aakuin ko bang ako'y isang propagandista

ng kilusang masang patuloy na nakikibaka

aakuin ko bang masugid akong aktibista

upang kamtin ng masa ang panlipunang hustisya

aakuin ko bang sa heneral na mapaniil

na napatay noon ay isa ako sa bumaril

aakuin ko bang sa mapang-abusong koronel

ang naghiganti para sa dukhang kanyang kinitil

aakuin ko ba pati sugat ng katarungan

upang makabalik lang sa paglilingkod sa bayan

ayokong ituring na sa laban ay nang-iwan

ako na'y makulong o gawaran ng kamatayan

- gregoriovbituinjr.

Ang ibinigay sa aking dalawang aklat

After manggaling ng Bookends sa Baguio, nakipagkita si misis sa kanyang amiga na palagay ko'y nasa 65-70 years old na. Pinatuloy kami sa kanilang tahanan at doon nananghalian. First time kong na-meet ang matanda, at agad niya akong binigyan ng dalawang libro. 

Ang Kite Runner ni Khaled Hosseini, tungkol sa bansang Afghanistan, na nasa 398 pages. Ang ikalawa at agad kong binasa dahil nagkainteres agad ako, ang aklat na Prisoners of Geography, Ten Maps that tell you everything you know about global politics, nasa 320 pages. 

Kaibigan ni misis, first time ko na-meet, ngunit dalawang political books ang aking natanggap mula sa kanya. Alam kaya niyang political activist ako? Gayunman, ako'y lubos na nagpasalamat sa kanya, na mula sa Lipa, Batangas, na ang asawa ay from Baguio.

- gregoriovbituinjr.

Nabili kong dalawang literary books sa Book Ends

Nabili ko sa Book Ends Bookshop sa Baguio City ang dalawang literary books na ito: katipunan ng mga tula ng makatang Ingles na si William Wordsworth, at ang koleksyon ng sanaysay sa kritisismo ni American-British poet na si T. S. Eliot. Imbes na P400 ang dalawang aklat ay naka-discount ako, P250 na lang. 

Ang Wordsworth Poetical Works, 780 pages, imbes na P250 ay P150 na lang. Iyon namang Selected Prose of T. S. Eliot, 320 pages, na P150 ang presyo ay P100 na lang. Naka-discount ako ng makita ng staff ng bookstore na kasama ko si misis. Kakilala kasi sila ni misis, at lagi doon si misis noon na naglulunsad ng training sa ecobrick at bokashi. Buti na lang, naka-discount sa 2 literary books ang makata.

- gregoriovbituinjr.

Sa sementeryo ng Malabon

dalawang kwento itong nabatid ko't nasaliksik

sa sementeryo ng Malabon ay may natititik

napag-usapan lamang namin habang bumabarik

na marahil din sa iba'y kwentong kahindik-hindik

may rebulto roong tulad ng drowing sa hinyebra

subalit baligtad ang pag-ukit ng matapos na

nasa ibabaw si Taning, nag-ukit nga'y lasing ba?

habang nasa ilalim si San Miguel sa dalawa

sa lapida ni Ben Tumbling ay may ukit na tula

kriminal mang naturingan, siya'y pinuring sadya

binasa ko ang buong tula't ako'y napahanga

kaykinis ng katha, pantig pa'y bilang na bilang nga

ito'y nasaliksik ko lang, di ko pa nadadalaw

nais ko itong puntahan, makita balang araw

ang sementeryo ng Malabon kung makita ko raw

sisigla ang haraya't mga diwata'y sasayaw

- gregoriovbituinjr.

Ang una kong tagay sa anim-na buwang kwarantina

ang aking bahay-alak ay muli kong napalamnan

sa unang pagkakataon nitong anim-na-buwan

ng panahong kwarantinang uhaw sa kalasingan

tila ba nagsaya ang mga bulati sa tiyan

katagay ko'y dalawang bayaw na pinsan ni misis

di man madaldal, bangka ako sa kwentuhan, tsismis

nagiging matabil pag may tagay, di makatiis

samutsaring paksa'y napag-usapan, di man labis

isang malaking Red Horse, dalawang boteng hinyebra

pulutan ay fish cracker at may munting kamatis pa

drowing sa hinebra'y napag-usapan, anong saya

pati ang unang tagay na dinasalan pa nila

samutsari raw ang seremonya sa unang tagay

sa iba't ibang tribu raw, may seremonyang taglay

para sa kaligtasan sa pag-uwi, walang away

may bagong saliksik na namang akong naninilay

salamat sa tagay malipas ang anim na buwan

muling sumigla ang imahinasyon at kwentuhan

may mga bagong saliksik, plano't napag-usapan

na isusulat ko't ilalathala kalaunan

- gregoriovbituinjr.

Dalhin mo ang basura mo

"Bring your trash with you when you leave" ang nasa karatula

ang basura mo'y di itatapon, dadalhin mo na

kaya ba ng dibdib mo ang ganitong disiplina?

na basura mo'y basura mo, dapat mong ibulsa

"Return packaging materials to the store of purchase."

ang bilin ba nilang ito sa palagay mo'y labis?

pinuntahan mo'y "garbage-free zone", di ka ba nainis?

di ba't kaygandang sariling basura'y iniimis?

tama bang basura mo'y sa bulsa muna isuksok?

ganitong gawi ba'y masisikmura mong malunok?

ihiwalay ang nabubulok sa di nabubulok

magsunog ng basura'y bawal, nakasusulasok

"Kung di mo kayang maglinis, huwag ka nang magdumi."

ang biling ito sa bayan at sarili'y may silbi

di ba't ang malinis na lugar ay nakawiwili?

"Tapat ko, linis ko" ay islogang dulot ay buti

- gregoriovbituinjr.

Paglalaro ng math games sa selpon

madalas, kaysarap maglaro ng math games sa selpon
lalo na't napagod sa ginawa buong maghapon
pahinga'y maglaro nito kaysa paglilimayon
nahasa ang utak, baka humusay pa paglaon

larong nagagamit ang kaalaman sa aldyebra
o dyometriya, mga sangay ng matematika
lalo na't mga numero'y lagi nating kasama
baka matuto ka pa ng samutsaring pormula

mayroong pabilisan ng adisyon at subtraksyon
may patalasan sa multiplikasyon at dibisyon
pormulang M.D.A.S. ay masusubok mo doon
sa mundo ng sipnayan ay tila ka naglimayon

sinong maysabing matematika'y nakakatakot
kung sa math games sa selpon ay natutong pumalaot
madali mo pang mabura't maiwasto ang sagot
ang saya-saya na, laro pa'y di nakakabagot

- gregoriovbituinjr.

Ginisang kamatis at hibe

madalas, upang makamura'y di na magkakarne

tulad ngayon, ginisa ko ang kamatis at hibe

lalo't kwarantina, walang kita, di mapakali

nagkasya man sa murang ulam, di ka magsisisi

kung may serbesa't alak lang, kaysarap na pulutan

habang bumabangka ka sa samutsaring kwentuhan

sa sarap ng luto, baka ngalan mo'y malimutan

haha, aba'y grabe, hibe't kamatis pa lang iyan

sa panahon ngayon, kailangang magtipid-tipid

magtanim-tanim din ng gulay sa pali-paligid

malay mo, masagip sa gutom ang iyong kapatid

at pamilya dahil nagsipag ka, di mo ba batid?

mag-ulam din ng hibe't kamatis paminsan-minsan

lalo na't tulad ko'y vegetarian at budgetarian

kung maiksi ang kumot, mamaluktot ka rin naman

saka umunat pag kinikita na'y kainaman

- gregoriovbituinjr.

Payong

tila dwende ang naroong nakasandal sa dingding

na marahil agad reaksyon mo sa biglang tingin

baka matakot ka agad pagkat mapamahiin

iyon pala'y payong lang kung lapitan mo't suriin

bakit kasi doon sa pader sinandal ang payong

nahintakutan tuloy yaong nakakita niyon

paumanhin kung natakot ka, amin iyang payong

basa iyan kanina't nilagay ko iyan doon

gayunman, sa matatalas at mapanuring mata

tanong agad: "Kaninong payong 'to? Pahiram muna."

malakas pa naman ang ulan, di siya nagdala

ng payong na magagamit pagtawid ng kalsada

kaya dapat maging mapanuri kahit nasaan

sinabi ng mata'y huwag agad paniwalaan

dapat may kongkretong pagsusuri sa kalagayan

upang malayo sa anupamang kapahamakan

- gregoriovbituinjr.

Talbos ng kamote't sardinas

sa bakuran sa umaga'y kaysarap ding mamitas

ng talbos ng kamoteng igigisa sa sardinas

ulam din itong sa kwarantina'y pagkaing ligtas

payat man ay nadarama ring ito'y pampalakas

sa sibuyas at bawang ito'y aking iginisa

o, kaybango ng bawang na nanuot sa sikmura

hanggang nilagay ang sardinas na dinurog ko na

at hinalo ang talbos, O, anong sarap ng lasa

hanggang maluto na ito't sa hapag na'y hinain

nilantakan din nila ang masarap kong lutuin

tanghalian iyon, sa linamnam ay nabusog din

sa sarap, pangalan ko'y tila nalimutan ko rin

habang kumakain ay aking napagninilayan

ang mga paruparong naglilibot sa lansangan

at sa puno ng gumamela'y nagkakatuwaan

tila kaytamis ng nektar doong masarap tikman

natapos ang aming kain, tiyan din ay nabundat

sa napagninilayan ay bakit napamulagat

habang nililikha ang mga tulang nadalumat

mula sa pintig ng puso, danas, at diwang mulat

- gregoriovbituinjr.

Sabong

ang mga manok naming alaga'y malalaki na

nakikipagsabong na sa mga kapatid nila

di man sila nagpapatayan, animo'y tupada

di ko naman maawat, may sariling buhay sila

sila'y tatlong buwang higit pa lamang nabubuhay

nasubaybayan ko sila mula itlog sa salay

hanggang maglabasan na ang labing-isang inakay

ngayon, malaki na silang animo'y nagsasanay

kung susuriin, iba ang buhay nila paglaon

at pag ginusto ng tao, sila na'y isasabong

buhay nila'y pagpupustahan ng mga sugarol

wala silang malay na buhay nila'y binabaon

inaalagaan sila upang sila'y kainin

iyon ang pakinabang nila sa daigdig natin

ngunit ang sugal na sabong ay inimbento man din

baka magkapera kung alaga'y papanalunin

- gregoriovbituinjr.

Paglisan upang magpatuloy sa laban

nais ko mang umalis sa lugar na anong lungkot

narito't hungkag ang buhay, di dapat makalimot

na isang tibak na may tungkuling masalimuot

na dapat gampanan anuman ang pasikot-sikot

asawa ko'y di ko naman basta na lang iiwan

nang di kami nag-uusap, nang walang kumbinsihan

sa kilusan, may katapat iyong kaparusahan

pag nang-iwan ng asawa'y maiimbestigahan

may disiplinary action o D. A. sa akto ko

ilalapat pag napatunayang may sala ako

di ako makakatakas sa kuko ko't anino

lalo't tibak akong may adhikain at prinsipyo

kahit sa Katipunan, myembro'y di dapat mang-api

ng kapwa, lalo't asawa, o sinumang babae

na kung aalis ako, siya'y aking makumbinsi

lumuha man siya'y may pinag-usapan na kami

ako'y aktibistang di pansarili lang ang isip

kundi ang hustisya't karapatang pantao'y hagip

pagbabago ng sistema sa puso'y halukipkip

kaya pag nang-api ng kapwa'y di lubos malirip

ako'y aktibistang ayaw sa pagsasamantala

kaya dapat kong gawin ang wastong pagpapasiya

ito man ay danas, prinsipyo, ideyolohiya

habang tinataguyod ang panlipunang hustisya

minsan, upang magpatuloy, kailangang umalis 

upang maisakatuparan ang adhika't nais

upang kaaway ng uri'y tuluyan nang magahis

tupdin ang misyon ko, yaring buhay man ay ibuwis

pag naayos ang lahat, isasama ko sa lakbay

ang aking asawang tanging sinisinta sa buhay

habang nasa puso ang prinsipyo't adhikang taglay

sa lipunang itong dapat lamang baguhing tunay

- gregoriovbituinjr.

Sa danas ng dugo ko't diwa

kung nais nilang ako'y tuluyang mahiwalay na

doon sa kinaaaniban kong kilusang masa

tatanggapin kong mahiwalay sa tama ng bala

sa noo, doon sa pagitan ng dalawang mata

pagkat tibak akong sumumpang hanggang kamatayan

na tutuparin ang adhikain ng Katipunan

makabagong Kastila'y Pilipinong kababayan

makabagong Amer'kano'y mapang-aping gahaman

patuloy kong tatanganan ang prinsipyo't adhika

lipunang makatao'y itayo mula sa wala

makabagong Katipunero'y uring manggagawa

makabagong bayani'y ang hukbong mapagpalaya

ako'y makatang tinutula'y mga samutsari

iba't ibang paksang sa puso't diwa'y di mawari

dumudugo ang utak laban sa mapang-aglahi

upang magagap ng masang nagbabakasakali

magtatatlong dekada nang lingkod ng sambayanan

pangarap pa ring makitang magwawagi sa laban

magretiro sa misyong ito'y wala sa isipan

hanggang sa huling hininga, pagbaka'y karangalan

- gregoriovbituinjr.

Ang nasa loob

minsan, hayaan mong sabihin ko ang nasa loob

kaysa makitang aking ulo'y laging nakasubsob

dahil sa gawaing nasa puso, ako'y marubdob

minsan nga, pag umulan, sa iba'y makikisukob

nadarama ko ngayon ay kawalan, pagkahungkag

pag-eekobrik ko'y pagmumukmok, di mapanatag

nilabhan ay kaytagal matuyo, nababagabag

sa bawat tilamsik ng mantika'y di makasalag

pinupulikat dahil sagad sa buto ang lamig

kaya tuwing madaling araw, binti'y namimitig

habang nasa isip ang lamlam ng bawat mong titig

pati indayog ng tinig mo'y kaysarap marinig

ngiti ko'y masisilayan mo sa bawat umaga

nasa silong at ang sahig ay lilinisin muna

kukusutin, sasabunin ang naroong labada

magbabanlaw, maliligo, maghihilod tuwina

subalit pare-pareho na lang ang bawat araw

nais ko nang hilahin ang bawat gabing kaypanglaw

damit ko'y nais kong baligtarin, baka naligaw

sa matematikang sinusuri'y tila lumabnaw

narito nga't nasasaloob ko'y nais ilabas

habang pinagmamasdan ang gumapang na ilahas

tila baga may ibinubulong ang mga pantas

na dapat nang itayo ang isang lipunang patas

- gregoriovbituinjr.

Pag nahalal ka

pag binigyan ka ng pambihirang pagkakataon

na mahalal ng kasapian sa isang posisyon

huwag mo itong pabayaan, huwag maglimayon

kundi gampanan mong mabuti ang tungkuling iyon

mabuhay ka't nahalal ka sa posisyong iyan

tandang mayroon kang karapatan sa pamunuan

kinilala ng marami ang iyong kakayahan

lalo na't di ka paslit na basta aayaw na lang

pagtangan mo sa tungkulin ay iyong pagbutihin

ang posisyon mo'y pag-aralan, anong dapat gawin

kung may problema man, kolektibo itong lutasin

huwag basta kakalas dahil lang may suliranin

gago ka kung magre-resign ka lang, putanginamo

sana noong una pa'y di mo na tinanggap ito

sana noong una'y di ka na nagpahalal dito

maliban kung nadisgrasya't di makapagtrabaho

di basta-basta ang oportunidad na maboto

huwag mong balewalain ang desisyon ng tao

tinanggap mo na ang posisyon, pahalagahan mo

gampanan mong husay hanggang matapos ang termino

- gregoriovbituinjr.

Balintuna

Balintuna

noon at ngayon, may tinutumba dahil sa tokhang

maraming natutuwa sa ginagawa ng halang

ngunit nang minamahal na nila ang tumimbuwang

sila'y dagling napoot, buhay daw ay di ginalang

- gregoriovbituinjr.

Noon

noon nga'y sinisipat-sipat ko ang isang buko
habang nangangati nang kalabitin ang gatilyo
ngunit aba'y sayang naman ang pinupuntirya ko
baka may tubig pa yaong titighaw sa uhaw ko

noon, binubutingting ko't nililinis mabuti
ang loob ng kwarenta'y singko at mahabang riple
habang may kwarenta pesos na nilagang kamote
na kinukukot, huwag lamang uutot sa tabi

noon nga'y maraming nababalitang agaw-armas
na ginagamit marahil ng iba sa pag-utas
habang ako naman ay namimitas ng bayabas
tila mas masarap ang sinigwelas kaysa ubas

noon, hinihimas-himas ko yaong eskopeta
nakatingala sa langit, may dumaang kometa
dahil sa kamote, ako'y nagtungo sa kubeta
maya-maya'y uminom na rin ng isang tableta

- gregoriovbituinjr.

Ako'y kawal-mandirigma ng kilusang paggawa

ako'y kawal-mandirigma ng kilusang paggawa
sa isang kawal, una lagi'y tungkuling panata
tulad sa sundalo, una ang sinumpaang bansa
tungkulin ko'y dapat tupdin bilang mapagpalaya

kaya anong ginagawa ko sa malayong pook?
na sa kwarantina'y mag-ekobrik lang at magmukmok?
bilang kawal ng hukbong mapagpalaya'y kalahok
upang ilagay ang uring manggagawa sa tuktok

iyan sa higit dalawa't kalahating dekada
kong pagkilos kasama ang dukha, obrero't masa
misyon sa kauri'y mag-organisa't magdepensa
upang kamtin ng bayan ang panlipunang hustisya

kaya dapat gampanang husay ang aking tungkulin
balikan ang kolektibo't ang mithi'y sariwain
upang katungkulan ay tuluyan pang paghusayin
at pagdepensa sa aping masa'y tiyaking tupdin

- gregoriovbituinjr.

Bilang halal na sekretaryo heneral

nananatili pa akong sekretaryo heneral

pinunong mayorya ng kasapian ang naghalal

isa ring tungkulin ko ang pagiging paralegal

ngunit iniiwan ang pinamumunuan, hangal

tama ba para sa hinalal ang ganitong asal?

tatawanan ako pag ganito ang kaasalan

na sa aking pagkatao'y masamang marka naman

baka di na nila ako pa'y pagkatiwalaan

pagkat mismong tungkulin ko'y aking pinabayaan

pag ganito na, sa pagkatao ko'y kahihiyan

dahil ako'y halal, dapat ko lamang pangunahan

ang kasapian sa mga gawain, katungkulan,

isyu'y pag-usapan, misyon ay isakatuparan

ang tungkulin ko'y dapat tapat kong ginagampanan

ang prinsipyong tinanganan ay dapat panindigan

bagamat di ako nagpabaya sa ating dyaryo

dapat pa ring asikasuhin ang maraming kaso

kaya sa mga kasapi, ako'y hintayin ninyo

di umaatras sa nakaatang na tungkulin ko

gumagawa lang ng paraang makabalik ako

bilang inyong hinalal na sekretaryo heneral

at sa aking pinagsanayan bilang paralegal

kung di ko magagampanan ang tungkulin kong halal

dapat lang parusahan ako ng sanlibong buntal

pagkat di marapat tularan ang tulad kong hangal

- gregoriovbituinjr.

* Ang may-akda ang kasalukuyang sekretaryo heneral ng pambansang organisasyong Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML) mula Setyembre 2018, at kasalukuyang sekretaryo heneral din ng Ex-Political Detainees Initiative (XDI) na nahalan ng dalawang beses, Hulyo 2017, at Disyembre 2019). Siya ay sekretaryo naman ng history group na Kamalaysayan (Kaisahan sa Kamalayan sa Kasaysayan) mula 2017 hanggang kasalukuyan.

Pagbalik sa dating ako

pinuntahan ko ang Baguio, walang bus sa terminal
nais kong umalis ngunit walang bus sa terminal
bakit nais ng tadhanang ako rito'y magtagal
pag nanatili pa rito'y baka magpatiwakal

puntahan lamang ito ng turistang namamasyal
kung di ka tagarito, baka di ka rin tumagal
iba ang wika, payapang-payapa, amoy banal
akong tambay ng Quiapo'y tila isang pusakal

bawal mag-kompyuter ang manunulat na tulad ko
sayang daw ang kuryente't wala rin daw sweldo rito
tingin pa'y pulos pesbuk lang daw imbes magtrabaho
pati pag-eekobrik ko sa silong pa'y punado

umagang gigising, maglalaba, maglalampaso
sa hapon, magsasaing, magluluto, magpiprito
sa gabi'y tinitiyak na malinis ang lababo
ginagawa ang dapat sa araw ko't gabi rito

subalit sadyang iba na ang aking pakiramdam
kaya nais ko na talagang dito'y magpaalam
pakitungo naman nila sa akin ay kay-inam
ngunit puso ko'y wala rito, ako'y nagdaramdam

nais kong bumalik sa lungsod, doon sa Angono,
Antipolo, Binangonan, Tanay, Quiapo, Tondo
upang magawa ang dati't mga plano kong libro
upang sarili'y manumbalik, ako'y maging ako

- gregoriovbituinjr.

Ako'y isang dalagang ina

ako'y isang dalagang ina, narito't tulala
kwento ko sana'y unawain habang lumuluha
sa gitna ng pagdurusa'y nabuntis akong bigla
pagkat tatlong lalaki noon yaong gumahasa

di ko malaman bakit iyon sa akin nangyari
bakit sa pagdurusa't ngitngit ako na'y sakbibi
sino bang sisisihin ko, ang akin bang sarili?
gayong di ako mababang lipad na kalapati

doon nga sa restoran kong pinagtatrabahuhan
ay maraming nanliligaw, mahirap at mayaman
may nabasted din ako, mayroong nagalit naman
hanggang may tumangay sa akin, ako'y piniringan

nagpipiglas ako subalit ako'y pinagsuntok
sa tiyan, ginahasa ako't tuluyang nalugmok
ang puri ko'y winasak ng mga hayok na hayok
sayang-saya pa silang sa loob ko'y nagpaputok

ilang araw at buwan ang lumipas ay buntis din
hanggang sa isilang ang batang di sana sa akin
wala akong magawa, pabayaan siya'y krimen
tanging nagawa'y sigaw: hustisya para sa akin!

- gregoriovbituinjr.

Pagtahan sa libingan

ang kinalalagyan ko ngayon ay isang libingan
payapang-payapa, pulos na lang katahimikan
isang palamunin at pabigat lang sa tahanan
dapat ko nang bumalik sa pagsisilbi sa bayan

nakakulong lang ako sa payapang sementeryo
kunwari na lang ang ngiti't tuwang nadarama ko
ang esensya ng buhay na hanap ko'y wala rito
lalo't tibak akong mayroong adhika't prinsipyo

para na lang ako ritong naaagnas na bangkay
pag tumagal pa rito'y baka na magpakamatay
ang kwarantinang ito sa utak ko'y sumisinsay
pinapalakol ang ulo kong di na mapalagay

kain, tulog, mag-ekobrik, palamunin, pabigat
walang karamay, walang kausap, sa kita'y salat
wala ring magpayo mula sa kolektibong mulat
baka di pa tapos ang taon, buhay ko'y masilat

bilang makatang tapat sa pagtula'y aking hiling
ilibing akong ang kasama'y Alagad ng Sining
sa sementeryo ng Angono nais kong malibing
dalawang Alagad ng Sining doon makapiling

- gregoriovbituinjr.

Ako'y parusahan kung nagtaksil

kahit magtinda ako rito ng kung anu-ano
hungkag ang buhay kahit dito makapagtrabaho
hungkag ang buhay dito, iyon ang nadarama ko
pagkat di na ako ang ako, oo, dating ako

tulad ko'y isang mandirigmang wala sa labanan
habang mga kasama'y nangangamatay sa laban
ramdam kong sa matinding digmaan ako'y nang-iwan
gayong dapat laban ay aking pinangungunahan

sekretaryo heneral? nang-iiwan ng kasama?
ang dapat sa mga tulad ko'y magpakamatay na!
sayang ang pakikibakang halos tatlong dekada
kung mauwi lang sa wala! ako ba'y inutil na?

dapat umuwi sa pinagsilbihang sambayanan
lalo't retirement sa tulad ko'y isang kaululan
di pa nananalo ang rebo'y agad kong iiwan?
sa ginawa kong ito, nais kong maparusahan!

pagkat di ako traydor, ayokong tawaging taksil
bala sa ulo'y sapat upang buhay ko'y makitil
ito ang kahilingan ko kung ako'y isang taksil
gawin akong halimbawa upang iba'y masupil

- gregoriovbituinjr.

Matagal na akong patay

matagal na akong patay, ngayon lang napagnilay
mula nang mapadpad sa lugar na ito na'y patay
di na ako ang dating ako noong nabubuhay
tila sa sementeryong tahimik na nakahimlay

patay na pala ako, ngayon ko lang napag-isip
kaya pala aking dibdib ay laging nagsisikip
sa anim na buwang lockdown, di ko lubos malirip
na narito pa rin akong tila nananaginip

ako pala'y patay na, ngayon nga'y napagtanto ko
di na ako ang ako pagkat kayraming nagbago
nasa isang lugar akong animo'y sementeryo
payapang-payapa, di nababagay sa tulad ko

lalo't ako'y aktibistang dapat nasa labanan
nag-oorganisa ng dukha't kapwa mamamayan
bakit ba ako napadpad sa payapang kulungan
kung tatagal pa rito'y isa itong kamatayan

di na ako ang ako kung dito'y mananatili
sa sementeryong buhay kong sadyang nakamumuhi
uuwi ako sa sambayanan, sa aking uri
at doon ay sumigla at mabuhay na mag-uli

- gregoriovbituinjr.

Liham

Liham

sinta ko't aking katalamitam

natanggap mo ba ang aking liham

sa iyo'y nais kong ipaalam

ang tulang nilikha kong kay-inam

kung hindi pa'y bakit magdaramdam

ang pusong pagsinta'y di maparam

baka sa koreo pa'y nabalam

ngunit ako'y walang agam-agam

sana sa koreo'y di masamsam

sino bang sa tula ko'y kakamkam

nagmamakata kahit di paham

sana tula ko'y di mauuyam

tula'y tunghayan mo'y aking asam

tulang pag binasa'y kaylinamnam

tulang sa tamis ay nilalanggam

kung mainit man ay maligamgam

- gregoriovbituinjr.

Basura

Basura

masdan mo't kayrami pa ring nagtatapon sa kalye

wala bang naninita kaya sila'y nawiwili?

kung di mo kayang maglinis, huwag ka nang magdumi

di ba't ganitong panuntunan ay napakasimple?

itapon mo ang basura mo sa tamang tapunan

ibulsa muna kung walang makitang basurahan

di ba't ang mundo o bansang ito'y ating tahanan?

bakit mo naaatim na tahanan mo'y dumihan?

bakit simpleng disiplina'y di mo pa rin magawa

para kang dagang anong saya nang wala ang pusa

subukan mo kayang maging magandang halimbawa

na mga basura mo'y binubukod mo pang tama

ang nabubulok sa hindi'y iyong paghiwalayin

maeekobrik mo pa ang plastik na iipunin

ang papel ay maaaring ibenta't kikita rin

nabubulok ay ibaon sa lupa't pataba rin

iresiklo mo ang basurang kayang maresiklo

may karatula pa ngang "Basura mo, linisin mo!"

at mayroon ding paalalang "Tapat ko, linis ko!"

mga simpleng payo lamang ito't kayang kaya mo

- gregoriovbituinjr.

Pagpupugay sa kapwa organisador

ako'y isang organisador saanman mapadpad
itinataguyod ang layon at sistemang hangad
sa misyong ito'y dapat may tikas at abilidad
prinsipyong yakap mo sa masa'y iyong ilalahad

ikinakampanya'y isang makataong lipunan
kung saan walang pagsasamantala't kaapihan
inaalam ang mga problema't isyu ng bayan
kongkretong pagsusuri sa kongkretong kalagayan

hangarin ng organisador ay pagkakaisa
at pagkapitbisig ng di lang isa o dalawa
kundi ng libu-libo, kundi man ng milyong masa
upang tuluyang baguhin ang bulok na sistema

yakap niya ang prinsipyo ng uring manggagawa
at tungkulin nito bilang hukbong mapagpalaya
alay ng organisador ang buhay, puso't diwa
tungo sa pagdurog sa mga ganid na kuhila

mabuhay kayong mga organisador ng bayan
nagsasakripisyo sa adhikang may katuturan
kumikilos upang bulok na sistema'y palitan
at makamit ng bayan ang hustisyang panlipunan

- gregoriovbituinjr.

Pagkaburyong

dahil sa kwarantina'y para akong nakakulong
nadarama lagi'y pagkainis at pagkaburyong
ang nais ko na'y makalaya sa kulungang iyon
baka di kayanin, magpatiwakal lang paglaon

walang trabaho, walang kita, isang palamunin
ayokong maging pabigat lang, sarili'y lupigin
di sapat ang ekobrik at Taliba kong tungkulin
sa lugar na kinasadlakang tila dayuhan din

dapat salita sa lugar na ito'y kabisado
dahil pagtatawanan ka pag di mo alam ito
dahil sa wika'y di ako matanggap sa trabaho
gayong kahit mabigat, trabaho'y papasukin ko

sa lugar na ito'y kayang makipagsapalaran
ang di ko kaya'y maturingang isang pabigat lang
kaya mga susunod kong hakbang ay pag-isipan
magtagal pa rito, magbakasakali, lumisan?

upang di tuluyang mabaliw, dapat nang magpasya
lalayo ako sa lugar na di ako kilala
na kinapadparan ko dahil sa aking asawa
ayokong maging pabigat, lalo't dama na'y dusa

madalas nga'y di na ako kakain ng hapunan
sapat na ang kaunting almusal at tanghalian
sa gabi'y huhugasan ang kaldero't pinagkainan
upang ang pagiging pabigat ay di maramdaman

pagtula-tula ko'y sapilitan na lang, di sapat
dahil buryong na ako, palamunin pa't pabigat
di na kaya ng utak kong tumagal ditong sukat
baka magpatiwakal lang, di na makayang lahat

- gregoriovbituinjr.

PS.
di ko naman iiwan ang aking mutyang asawa
sakaling umalis at sa dating lungsod pumunta
pag maayos na ang lagay ko'y kukunin ko siya
nang sa lugar kong pinuntahan, muling magkasama

Bakit dapat malinis at tuyo ang ekobrik?

Bakit dapat malinis at tuyo ang ekobrik?

natirang sarsa sa balutang plastik ay kaytindi
kaya hugasan at tanggalin ang basurang kayrami
at patuyuin itong nalutan ng ispageti
upang iekobrik, ito ang aking sinasabi

imbes itapon sa basura'y gupit-gupitin
ang malinis at tuyong plastik nating sisiksikin
sa boteng plastik na dapat tuyo't malinis man din
bakit dapat tuyo't malinis? aking sasagutin

kung may tira-tirang kanin, latak, amag o sarsa
doon sa ekobrik, may mabubuhay na bakterya
paano kung ekobrik ay ginawang istraktura
tulad halimbawa'y plano nating silyang panlaba

ekobrik mo'y gawing brick na sadyang patitigasin
pulos plastik ang laman, walang bato o buhangin
upang maging silya, pitong ekobrik pagdikitin
ng silicon sealant na sa dugtungan, kaytibay din

kung may bakterya, silya mo'y madaling masisira
unti-unti nilang sisirain ang iyong gawa
baka sa paglalaba mo'y mabigatan, magiba
masasaktan ka o kaya'y pag naupo ang bata

kung di man silya o lamesa ang iyong gagawin
kundi ipandidispley mo lamang sa iyong hardin
basa't maruming plastik ay maieekobrik din
kaya depende sa plano saan mo gagamitin

- gregoriovbituinjr.

Huwag mag-lie low! Tuloy ang laban!

"Huwag mag-lie low! Tuloy ang laban!" lagi kong sabi
sa mga kasama at bilin na rin sa sarili
di pa tapos ang pakikibaka sa mga imbi
di pa nabago ang sistema't marami pang api

sa salitang "lie-low", iniba ko ang kahulugan
di lang ito pagtigil sa pagsisilbi sa bayan
dahil may bagong buhay na't pinagkaabalahan
lie low na'y huling pugto ng hininga, kamatayan

kaya lie low ay wala sa aking bokabularyo
na tingin ko na'y kamatayan ang katumbas nito
titigil sa pagkilos gayong di pa nananalo?
titigil sa pagkilos? nasaan na ang prinsipyo?

magreretiro lang ako sa araw na mamatay
magla-lie low lang ako pag napugto na ang buhay
patuloy akong kikilos hanggang kamtin ang pakay
simpleng tibak man ako'y makikibaka pang tunay

- gregoriovbituinjr.

Ang Libog, Albay pala noon ay hindi ang Libon, Albay ngayon

ANG LIBOG, ALBAY PALA NOON AY HINDI ANG LIBON, ALBAY NGAYON

Maikling sanaysay ni Gregorio V. Bituin Jr.

Para akong nabunutan ng tinik, dahil natagpuan ko ang isang bagay na dapat mabatid sa kasaysayan, dahil sinabihan ako ng mali noon, na ngayon ay tama pala. Sa saliksik ko noon na pinamagatan kong "Ang limang anak ni Gat Andres Bonifacio", ay nabanggit ko ang Libog, Albay, na sinipi ko para sa artikulo.

Ayon sa pahina 4 ng aklat na "Si Andres Bonifacio at ang Himagsikan", ni Jose P. Santos, "Noong 1894 o 1895, si Andres Bonifacio ay nagtungo sa Libog, Albay, kasama ang mananaysay na Amerikanong si John Foreman na isa sa kanyang matalik na kaibigan at kapalagayang loob. Sinasabi ni Dr. Jose P. Bantug na siya kong pinagkakautangan ng mga ulat na ito, na si Andres Bonifacio ay nagkaroon doon ng kasintahan na nagngangalang Genoveva Bololoy at dito'y nagkaroon siya ng isang anak na babae na pinanganlang Francisca."

Nagtungo si Bonifacio sa Libog, Albay, at hindi sa Libon, Albay. Dahil naisulat ko ang Libog, may nagkomento sa facebook ng ganito, "Tanga! Libon, hindi Libog." Kaya agad ko iyong pinalitan ng Libon, at binura ang komentong iyon. Tulad ko, hindi rin niya alam na may Libog, Albay pala noong panahon ni Bonifacio. Ilang buwan nang nakalipas, hanggang sa aking pagbabasa ay nakita kong talaga palang may Libog, Albay, na kaiba sa Libon, Albay. Nilitratuhan ko iyon bilang patunay.

Sa Codebook ng 2020 Census of Population and Housing, na gamit ni misis ngayon bilang isa sa census area supervisor ng PSA (Philippine Statistics Authority), nakatala sa pahina 14 nito, sa ilalim ng lalawigan ng Albay ang mga bayang LIBON at SANTO DOMINGO (LIBOG). Doon ko napagtanto na tama pala ang nakasulat sa aklat ni Santos tungkol sa ulat niya kay Bonifacio, at hindi iyon typographical error o kamalian sa pagtipa sa makinilya. Nagtungo si Bonifacio sa Libog, Albay, na ngayon ay Santo Domingo na, at hindi sa Libon, Albay.

Nagsaliksik pa ako. Ayon sa Wikipedia, "The town of Santo Domingo was originally named Libog. Albay historians say that there were a number of stories on the origin of the name Libog. One version is that libog was derived from the Bikol word labog meaning "unclear water" for there was a time when no potable water was available in the locality. Another has it that the town might have been called after labog (jellyfish), which abound in its coastal water. Libod (behind) is another version because the town’s position is behind the straight road from Legazpi to Tabaco across Basud to Santa Misericordia."

Kaya sa Libog, Albay nagtungo noon si Bonifacio, at hindi sa Libon, Albay, na kilala natin ngayon. At marahil ay sa bayan ng Santo Domingo matatagpuan ang mga apo ni Bonifacio kay Genoveva Bololoy, at hindi sa Libon.

Sa puntong ito, aayusin ko't iwawasto na rin ang nauna kong naisulat sa artikulo kong nabanggit.

Taospusong pasasalamat sa misis kong si Liberty at sa PSA sa saliksik na ito, at talagang malaking tulong ito sa pagwawasto ng ilang detalye sa kasaysayan ng ating bayan. Mabuhay kayo!

Pinaghalawan:

aklat na "Si Andres Bonifacio at ang Himagsikan" ni Jose P. Santos, nalimbag noong 1935

ang Codebook ng 2020 Census of Population and Housing ng Philippine Statistics Authority (PSA)

http://mgakatipunero.blogspot.com/2019/12/ang-limang-anak-ni-gat-andres-bonifacio.html

https://en.wikipedia.org/wiki/Santo_Domingo,_Albay

Mga hagip sa balintataw

minsan, di mo mapagtanto ano bang dapat gawin

pagkat kung anu-ano ang mga alalahanin

ang sumagasa sa diwang di kayang sawatain

ng sinumang anyubog na nais akong bakbakin

animo'y may karibal sa inaasam kong mutya

at naroong nagluluksuhan sa aking haraya

tigib ng pagsuyong hinarana ko ang diwata

ngunit may iba ngang pinupukol ako ng kutya

kaya iniisip ko na lang gumawa ng wasto

upang wala namang makaaway kahit na sino

lalo't itinataguyod ko'y pagpapakatao

at pagtayo ng sistemang tunay ang pagbabago

tatag ko'y hinango sa Kartilya ng Katipunan

at halimbawa rin ng dakilang kabayanihan

ng mga bayaning ang dugo'y tumigis sa bayan

dahil ipinaglaban ang tunay na kalayaan

- gregoriovbituinjr.

Ang tindig ng tibak-kalikasan

kung ako ba'y basurero'y may kaibigang tunay?
o pandidirihan ang tulad kong animo'y bangkay?
wala na bang dangal kung sa kalikasan inalay?
ang iwing buhay pagkat dito na nagpakahusay?

nag-isip ako ng rason sa aking ginagawi
na magkalat ng basura'y mali't nakamumuhi
environmental activism ang tanim kong binhi
sa puso't diwa ng kababayan at di kalahi

maraming tulad ko saanmang panig ng daigdig
at sa kanila ako'y nakikipagkapitbisig
di man sila kaibigan, kakilala, kaniig
ngunit sa misyon at prinsipyo, sila'y kapanalig

"Walang Planet B!", daigdig natin ay alagaan
"Walang Planet B!" ang tindig ng tibak-kalikasan
environmental activism ang paninindigan
para sa kasalukuyan at sa kinabukasan

- gregoriovbituinjr.

Hibik ng makatang magbabasura

bagamat ngayon ako'y lagalag na basurero
habang nasa kwarantinang walang kita't trabaho
naggugupit ng plastik upang iekobrik ito
nagsisipag pa gayong wala namang pera rito

bagamat abala rin sa iba pang ginagawa
tulad ng pag-atupag sa pahayagang Taliba
na dalawang beses isang buwan nalalathala
pagkat sa pagsusulat naroon ang puso't diwa

gagawa ng tula, kwento, sanaysay, at ekobrik
sipag ko'y kita nilang araw-gabi nagsisiksik
sa boteng plastik ng pinaggupit-gupit kong plastik
na ang tanging pahinga'y ang pagtangan sa panitik

ganyan ang buhay nitong makatang magbabasura
kaya laging abala sa panahong kwarantina
kung makakawala lang sa lockdown ay gagawin na
at nang makahanap naman ng trabaho pang iba

magkatrabaho sana ang basurerong lagalag
trabahong may sahod upang sa pamilya'y may ambag
datapwat ngayon ay sa ekobrik pa nagsisipag
at sa kwaderno'y nagsusulat, di pa rin panatag

- gregoriovbituinjr.

Madaling araw naga-upload ng akda sa blog

malakas kasi ang wi-fi tuwing madaling araw

kaya pinipilit gumising kahit na maginaw

titipain na lang ang akdang sinulat sa araw

sa aking kwadernong lagakan ng tula't pananaw

kailangang ilagay sa blog upang di mawala

ang katha kung halimbawang kompyuter ay masira

upang maibahagi na rin sa kapwa ang akda

na nakatha habang sa langit ay nakatunganga

isinusulat ko na ang parirala't taludtod

na nahahagilap sa mga patak sa alulod

habang may nginunguyang pampatibay din ng tuhod

kahit na sa kaeekobrik, nadarama'y pagod

ganyan talaga ang buhay niring makatang tibak

nagninilay upang maghimagsik ang hinahamak

na dukha't manggagawang gumagapang na sa lusak

sa panahon ng pandemyang ang gutom na'y palasak

- gregoriovbituinjr.

Pagninilay sa madaling araw

maraming nasayang na panahon kung ninilayin

sana'y nakatapos ako ng maraming sulatin

madaling araw kadalasang nagsusulat man din

pagkat sa buong maghapon ay may ibang gawain

di makapagtipa sa kompyuter kundi gabi lang

o sa madaling araw na ako'y gigising naman

ngunit sulit ang umaga't may kwadernong sulatan

doon ko tinatala ang anumang karanasan

baka masabon ding pulos kompyuter ang kaharap

gayong wala raw kita roon, pera ang hagilap

dagdag gastos pa sa kuryente gayong naghihirap

walang trabaho, walang ambag na kanilang hanap

ganyan ang pakiramdam sa panahong kwarantina

umaga'y mag-eekobrik ng plastik na basura

sa hapon, magsusulat, haharapin ang labada

alas-syete o alas otso ng gabi'y tulog na

gigising ng alas-dose ng gabi't magtitipa

sa kompyuter, tutulog ng alauna, simula

muli ng alas tres o alas kwatro ng inaakda

hanggang mag-umaga na saka lalabas ng lungga

gayunman, dapat igalang ang kanilang pananaw

gagawin ko na lang ang akda sa madaling araw

mahalaga'y may kinakatha kahit na maginaw

malakas pa naman ako't kaya ko pang gumalaw

- gregoriovbituinjr.

Makakalikasang misyon ang pageekobrik

parami ng parami ang mga basurang plastik

wala bang katapusan ang paglalambing ng lintik

kaya ako'y patuloy pa rin sa pageekobrik

di rin ito matatapos hangga't may isisiksik

di dapat natitigil kaya dapat may gumawa

lalo't pagsagip sa kalikasan yaring adhika

kayhirap ding mag-ekobrik, baka di ka matuwa

ang misyong ito'y dapat nasa iyong puso't diwa

ang pag-eekobrik ko'y di pampalipas-oras lang

ayoko kasing pulos salita ng salita lang

nais kong makitang may ginawa't pinagpawisan

may produktong ekobrik na sadyang pinagsikapan

plastik lang iyan, basura, bakit mo iniipon

tanong ng isa sa kabaliwan ko raw na iyon

ngunit kung sa laot, mga plastik na'y nilalamon

mabuting na-eekobrik, ito na'y aking misyon

- gregoriovbituinjr.

Nagkalintog dahil sa gunting

madalas ding kasama ang lintog sa sakripisyo

dahil sa pagkadikit ng gunting sa daliri ko

habang nageekobrik, gupit doon, gupit dito

upang nagupit sa bote'y maisiksik ng todo

maglintog man sa daliri'y patuloy sa paggawa

na para sa kalikasan animo'y mandirigma

na sa labanan anumang sugat ay balewala

nasa gitna man ng sagupaang di humuhupa

tumalima agad nang kalikasan na'y humibik

mga isda raw sa laot, kinakain na'y plastik

kanal na'y nagbabara't lansangan na'y nagpuputik

kaya heto't kinakampanyang tayo'y magekobrik

magkalipak man sa palad sa pag-ekobrik niyon

magkalintog man sa daliri sa gawaing iyon

balewala ang sugat basta't makamit ang layon

na para sa kalikasan ay gagawin ang misyon

- gregoriovbituinjr.

* lintog - tagalog-Batangas sa paltos

* lipak - tagalog-Batangas sa kalyo

Ilang tanaga sa pagkilos

1

paano maghimagsik

laban sa laksang switik

dukha'y dapat umimik

huwag patumpik-tumpik

2

sabik ang lumaban

itaob ang gahaman

palitan ang lipunan

at magsilbi sa bayan

3

panlipunang hustisya

ang pangarap tuwina

kaya nakikibaka

para sa dukha't masa

4

mabuhay ang obrero

nakibakang totoo

misyon ay sosyalismo

para sa ating mundo

5

halina't magsikilos

mga kapwa hikahos

at palayaing lubos

ang bayang binusabos

6

babae'y minamahal

di dapat binubuntal

di dapat sinasakal

ng taong nagmamahal

7

pag dukha’y hinahamak

ay gawaing di tumpak

pag ang lider ay tunggak

ay dapat lang ibagsak

- gregoriovbituinjr.

* tanaga - katutubong tulang may pitong pantig bawat taludtod

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Setyembre 1-15, 2020, pahina 20

Pagsama sa petisyon

Pagsama sa petisyon

isang karangalan ang makasama sa petisyon

laban sa Anti-Terror Act na sadyang lumalamon

sa karapatan at dignidad ng bayang hinamon

animo'y balaraw itong sa likod nakabaon

buhay at dangal ay itinaya, naninindigan

nang tayo'y magkaroon ng makataong lipunan

sa batas kasi'y pag lumaban sa pamahalaan

kahit hindi terorista'y tiyak aakusahan

pag nagrali ka para sa karapatang pantao

pag nagpahayag ng saloobin sa gobyerno

pag may taliwas ka mang opinyon o kuro-kuro

baka hulihin ka't kalaban ang turing sa iyo

lipunang makatao'y hangad kaya aktibista

lumalaban sa mapang-api't mapagsamantala

kakampi'y manggagawa't dukha, karaniwang masa

nakikibaka para sa panlipunang hustisya

kasapi ng United Against Torture Coalition

hangad kong minsan ay maidepensa ang petisyon

sa korte, at magpapaliwanag ng mahinahon

at husgado'y makumbinsi sa katumpakan niyon

maraming salamat sa pagkakataong binigay

ako'y naritong sa mga kasama'y nagpupugay

karapatang pantao'y ipinaglalabang tunay

sana'y makamit din natin ang asam na tagumpay

- gregoriovbituinjr.

Pinaghalawan ng ulat:

https://rappler.com/nation/petition-vs-anti-terror-law-prolonged-detention-could-enable-torture

https://magph.org/news/anti-terror-law-will-make-torture-a-new-normal-uatc-statement-on-the-anti-terror-bill

Pagpupugay sa ika-27 anibersaryo ng BMP

Pagpupugay sa ika-27 anibersaryo ng BMP

ako'y nagpupugay sa mga kasaping obrero,

kasaping samahan, staff, at pamunuan nito

ng ating Bukluran ng Manggagawang Pilipino

sa pangdalawampu't pito nitong anibersaryo

nakikibakang tunay bilang uring manggagawa

marubdob ang misyon bilang hukbong mapagpalaya

sadyang matatag sa pagharap sa anumang sigwa

lalo na't bulok na sistema ang sinasagupa

pangarap itayo'y isang makataong lipunan

nilalabanan ang mapagsamantala't gahaman

nakikibaka para sa hustisyang panlipunan

hangad ay pantay na kalagayan sa daigdigan

ninanasa'y isang lipunang walang mga uri

wala ring elitista, asendero't naghahari

isang lipunang walang pribadong pagmamay-ari

magkasangga ang manggagawa, anuman ang lahi

kaya hanggang kamatayan, ako'y inyong kakampi

lalo't kayo'y kasangga ko sa labanang kayrami

di pagagapi, kalagayan man ay anong tindi

tuloy ang laban, sa pakikibaka'y magpursigi

ako'y taaskamao't taospusong nagpupugay

sa B.M.P. na sosyalistang lipunan ang pakay

mabuhay ang B.M.P., mabuhay kayo! mabuhay!

magkapitbisig, ipagwagi ang layuning tunay!

- gregoriovbituinjr.

09.14.2020

Dedikasyon sa palaisipan

sa palaisipan ko'y may dedikasyon si misis

aba'y kanya palang batid ang libangan kong nais

heto't sumasagot, nawala ang buryong at inis

dahil sa munting regalong ikinatuwang labis

walang ma-download na palaisipan sa internet

na libangan sanang lalaruing paulit-ulit

pulos sudoku't math games ang sinasagutang pilit

na na-download sa selpon, tila nasa pagsusulit

lagi kasing nag-iisip, nakakunot ang noo

sinusulat kasi'y nobelang nasa diwang ito

di pa maisulat sa papel, nagmumuning todo

magsagot ng palaisipan, mag-relaks din tayo

may dedikasyon sa palaisipan at pamilya

sinasagutan ang katanungan ng bawat isa

upang makaraos pa rin sa buhay sa tuwina

magkunot man minsan ng noo, sa puso'y may saya

salamat sa palaisipang bigay ng aking ex

habang kumakatha ng tulang ginagawa sa text

matapos ang gawang mabigat, magpa-petiks-petiks

at sagutin itong palaisipang bigay ni ex

- gregoriovbituinjr.

* ex means ex-girlfriend

* palaisipan - crossword puzzles in Filipino

Pag-iipon ng balutan ng tabletas

oo, iniipon ko ang balutan ng tabletas

isasama sa plastik na gugupitin ko bukas

oo, tama ka, sa ekobrik nga'y di ito ligtas

ipapasok sa boteng plastik, ekobrik ang labas

kayraming balutan ng tabletas na nakita ko

may gamot sa sakit at may bitamina rin dito

sayang kung ibasura lang, plastik din naman ito

sa ekobrik isama pag ginupit ko nang todo

tabletas nga ang iniinom ng mga maysakit

na nais malunasan ang katawang nagigipit

nais gumaling, kontrahin ang sakit na kaylupit

iinom sa tamang oras nang gumaling ding pilit

habang ako naman ay iipunin ang balutan

ng tabletas bago pa mapunta sa basurahan

sabi lang sa kanilang ako'y may paggagamitan

iyon pala ito'y ieekobrik kong tuluyan

- gregoriovbituinjr.

Ang awitin ni D.J. Alvaro

nagkapag-asa ako noon sa awiting ito

na yaong liriko'y kinanta ni D.J. Alvaro

"kahit hindi guwapo, kahit hindi matalino"

"basta may puso, siya pa rin ang gugustuhin ko!"

kayrami ko kasing niligawan, palaging basted

di kasi ako guwapo, matagal ko nang batid

at di rin matalino, alam ko, di iyon lingid

ngunit may puso sa masa, pagbabago ang hatid

ako'y makatang liriko niya'y kayang ayusin

kung liligawan ko siya, ako kaya'y sagutin

baka naman si D.J. Alvaro'y pihikan man din

at di ang tulad kong tibak ang kanyang gugustuhin

aktibista akong hangad ay paglaya ng bayan

hanggang nakilala'y Liberty ang kanyang pangalan

tibak akong nasa'y malayang bayan, Kalayaan

kaya si Liberty ang minutya't nakatuluyan

- gregoriovbituinjr.

Hugot na naman

aba'y di ko na kailangang gumamit ng google

upang makita lamang ang hinahanap kong lover

litrato ng minumutya'y ginamitan ng pinsel

hanggang makilala kita, sinta, the search is over

bum!

bilang aktibista, hangad ko'y paglaya ng bayan

mula sa pagsasamantala ng mga kawatan

at nang malaman kong Liberty ang iyong pangalan

aba'y ikaw ang hanap ko, tunay na Kalayaan

bum!

kung sa kulay ng ibang babae'y di ka simputi

ayos lamang iyon lalo't ikaw ay kayumanggi

isang dalagang Pinay na kadugo'y kalahi

na aking magiging karamay sa aking paghikbi

bum!

"gusto mo ba ng kape?" tanong niyang kainaman

"aba'y oo, basta timpla mo!" ang sagot ko naman

"anong kape, black, puro, may cream?" sagot ko'y simple lang

"kapeng matapang, iyong kaya akong ipaglaban!"

bum!

- gregoriovbituinjr.

Suportahan ang ating mga pambato sa Math Olympiad 2020

"Kaya n'yo iyan!" Ito ang sigaw naming narito

sa ating mga magagaling na matematiko

na muli pong lalaban sa Math Olympiad sa mundo

nariritong sumusuporta sa ating pambato

dapat daw gagawin ito ngayong taon sa Rusya

subalit di na iyon tuloy dahil sa pandemya

kundi gagawin na ang paligsahan sa online na 

sadyang patalasan ng ulo sa matematika

labanan ng estudyante sa hayskul ang Olympiad

sa matematika't sana sila'y maging mapalad

anim na estudyanteng kaybabata pa ng edad

kinatawan ng Pilipinas, medalya ang hangad

nakaraang taon, anim na medalya'y sinungkit

sa United Kingdom ng mga Pinoy na nagsulit

at ngayong taon, "Kaya n'yo iyan!" ang aming sambit 

sana'y anim na medalyang ginto'y inyong makamit

- gregoriovbituinjr

* Pinaghalawan:

LOOK: Young Pinoys Mathemagicians To Join First-Ever Online Int’l Math Olympiad In 2020

https://www.flipscience.ph/news/pinoy-2020-imo-math-olympiad/

PHL to compete in first online International Math Olympiad

https://businessmirror.com.ph/2020/08/02/phl-to-compete-in-first-online-international-math-olympiad/