Lockdown at kalusugan

LOCKDOWN AT KALUSUGAN

lockdown ay huwag tratuhing panahon ng bakasyon

kundi paano bubuhayin ang pamilya ngayon

suriin ang lipunan, huwag sa lockdown makahon

pag-isipan kung paano tayo makakaahon

lockdown ay hindi rin naman solusyon sa pandemya

pantapal na solusyon lang ito para sa masa

talagang solusyon ay paunlarin ang sistema

ng kalusugan na makakaagapay ang iba

di ba't dapat lakihan ang badyet sa kalusugan?

di ba't buong health care system ay paunlarin naman?

di ba't dapat libre ang mass testing sa mamamayan?

di ba't contact tracing ay paigtingin, pag-igihan?

may lockdown upang di tayo magkahawaang tunay

upang malayo sa sakit at di agad mamatay

lockdown ay panahon upang tayo'y makapagnilay

lalo't dahil sa pandemya'y di tayo mapalagay

Pandaigdigang Araw ng Kalusugan sa Abril

ikapito, dapat may pagkilos na rito dahil

dapat tuligsain ang palpak na rehimeng sutil

na pagpatay lang ang alam, dapat itong mapigil

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Ang solong halaman sa semento

ANG SOLONG HALAMAN SA SEMENTO

tumutubo rin kahit sa semento ang halaman

na tanging nagdilig at nag-alaga'y kalikasan

nagsosolo lang sa ilang, kaya aking kinunan

katulad niya'y tubo rin ako sa kalunsuran

na di katulad ng ibang lumaki sa probinsya

may bukid, may dagat, kaya kabataa'y kaysaya

kinagisnan ko naman ay aspaltadong kalsada

sa daming sasakyan, nakikipagpatintero pa

mabuti't dalawang beses lang akong nadisgrasya

nabundol ng dyip ng Balic-Balic sa edad lima

sa edad sampu'y nabangga naman ng bisikleta

at tumilapon akong walang malay sa kalsada

kalikutan ng kabataan, solong dumiskarte

nabarkada'y mga haragan at kapwa salbahe

naging aktibista, nagbago, ganyan ang paglaki

ngayon ay nakikibaka't sa bayan nagsisilbi

gaya ng solong halamang tumubo sa semento

na naging matatag sa mga dumaang delubyo

ako'y naging matatag sa bawat problema't isyu

kaya pinaglalaban ay lipunang makatao

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Paskil sa isang dyip

PASKIL SA ISANG DYIP

sa unahan ng dyip sumakay ako

nang mapansin ang ipinaskil dito

"Walang lunas sa taong inggitero"

aba'y kaytindi ng hugot na ito

kaya nilitratuhan ko na lamang

paalala sa mga salanggapang

paalala rin sa tuso't gahaman

inggitero'y kapatid daw ng swapang

makuntento kung anong meron ka

at huwag nang kainggitan ang iba

walang lunas sa inggit, paalala

at kaygandang payo sa isa't isa

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang nakasakay sa isang dyip

Hila mo, hinto ko sa tamang babaan

HILA MO, HINTO KO SA TAMANG BABAAN

doon lang ako umupo sa loob ng sasakyan

habang samutsari ang tumatakbo sa isipan

nang mabasa ang karatula sa pinagsabitan

nasulat: Hila Mo, Hinto Ko sa Tamang Babaan

payak lamang ang kahilingan ng tsuper na iyon

sa mga pasahero, hilahin ang lubid doon

at ipapara niya kung saan ka paroroon

sa tamang babaan lang bumaba, ako'y sang-ayon

di maaaring ipara sa gitna ng kalsada

o sa alanganing lugar at baka madisgrasya

sa tamang babaan ka ibababa, ipapara

upang pasahero't tsuper ay di kakaba-kaba

at sa ganitong paalala'y maraming salamat

iniingatan tayo'y dapat din tayong mag-ingat

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang nakasakay sa isang dyip

Pagtapon ng basura

PAGTAPON NG BASURA

ang ating mga basura'y paano ba itatapon?

tulad ng basurang sa kalooban ko naipon

ilagak lang sa tamang lalagyan ang mga iyon?

subalit iyan nga ba ang wastong sagot o tugon?

itatapon lang sa kung saan, basta di makita?

anong patunay sa wasto tinapon ang basura?

tinapon nga ba sa landfill o baka sa aplaya?

kaya basura'y sa dalampasigan naglipana?

sino ba ang uusig sa mga may kasalanan?

na sarili nating bansa'y ginawang basurahan

di ba't daigdig at paligid ay ating tahanan?

kaya di dapat masikmura ang kapabayaan

tayo man ay dukhang isang tuka sa bawat kahig

tayong narito ang lilinis sa ating daigdig

na bawat mamamayan sana ang kakapitbisig

nawa ang panawagang ito'y talagang marinig

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad sa kung saan-saan

Unan ko'y kaban ng bigas

UNAN KO'Y KABAN NG BIGAS

sa gabi, unan ko'y kalahating kaban ng bigas

maralitang tulad ko'y payak ang buhay na danas

minsan, inuulam ko'y tuyo o kaya'y sardinas

na sana naman, may sustansya ritong makakatas

ang higaan ko'y tuwalyang minsan ay kinukumot

buti na lang, papag na kahoy ay di sinusurot

kundi sa aking pamamahinga'y kamot ng kamot

ganito ang buhay-dukhang sadyang masalimuot

sa pagtulog nangangarap ng buhay na maalwan

inaalagata ang asam na kaginhawahan

di lang ng sarili kundi ng buong sambayanan

kaya nakibaka upang baguhin ang lipunan

di dapat hanggang panaginip lang ang adhikain

na isang lipunang makatao'y matayo natin

habang nabubuhay, layuning ito'y ating gawin

tara, kapwa dukha, lipunan ay ating baguhin

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa tinutuluyan niyang tanggapan

Kalbaryo ng Manggagawa't Maralita

Kalbaryo ng Manggagawa't Maralita

palpak nga ang rehimeng ito sa pangangalaga

sa kapakanan ng mamamayan ng kanyang bansa

kalbaryo ang kahirapang palubha ng palubha

na kaytindi ng pagtama sa manggagawa't dukha

di ba't ang lockdown ay di solusyon sa COVID-19

kundi ayusin ang buong Philippine health care system

dagdag-pondo sa kalusugan, at libreng mass testing

para sa lahat, pagpapaigting sa contact tracing

patuloy din ang kalbaryo ng kontraktwalisasyon

milyun-milyon din ang nawalan ng trabaho ngayon

pabrika'y nagsarahan dahil sa pandemyang iyon

ramdam nila'y di sapat ang ayuda kung mayroon

patuloy ang giyera sa droga't mga pagpaslang

wastong proseso ng batas ay di na iginalang

libu-libong dukha ang basta na lang tinimbuwang

dahil atas ng rehimeng uhaw sa dugo't bu-ang

ang di disenteng paninirahan ay kalbaryo rin

sa mga maralitang batbat na rin ng bayarin

sa kuryente, tubig, upa, kayrami nang singilin

idagdag pa ang mahal na pangunahing bilihin

ang mga manggagawang ito'y saan ba kakapit

maralitang walang trabaho'y talaga ring gipit

pamilya ng tinokhang, patuloy na nagagalit

tratuhing maayos ang sa ospital maaadmit

kaya sa Kalbaryo ng Manggagawa't Maralita

panawagan namin ay hustisya para sa madla

dapat ayusin ang sistema ng pamamahala

sa mga kapalpakan ay singilin ang maysala

kung di ito maaayos, dapat lang patalsikin

ng sambayanan ang maysalang bulok na rehimen

na sa karapatang pantao'y karima-rimarim

na sa panlipunang hustisya'y nagdulot ng lagim

- gregoriovbituinjr.

* litrato mula sa google

Huwag mong ikahiya kung anak mo'y aktibista

HUWAG MONG IKAHIYA KUNG ANAK MO'Y AKTIBISTA

huwag mong ikahiya kung anak mo'y aktibista

sapagkat siya'y prinsipyado't naging makamasa

sapagkat siya'y di napariwara sa barkada

sapagkat napalayo sa bisyo, lalo sa droga

natuto siyang aralin ang bayan at lipunan

natuto ring magsuri sa kongkretong kalagayan

natutong maging kritikal ang kanyang kaisipan

natutong karapatan at hustisya'y ipaglaban

bihira lang ang tumatahak sa ganitong landas

na labanan ang mapagsamantala't mararahas

na nangarap baguhin ang sistemang di parehas

na uring manggagawa'y mapaunlad, mapalakas

hanap na'y trabaho pagka-gradweyt sa kolehiyo

subalit ang makukuha'y kontraktwal na trabaho

kontraktwalisasyong tinanggal na ang benepisyo

kontraktwalisasyong iskema ng kapitalismo

doon lang niya malalaman paano lumaban

bakit ipaglalaban ang kanilang karapatan

na noon ay tiklop-mata sa isyung panlipunan

ngayong may trabaho, saka lamang nararanasan

nang nasa kolehiyo'y di man naging aktibista

ngayong may trabaho'y nag-aktibista sa pabrika

inalam ang karapatan ng mga tulad niya

nalaman bakit salot ang agency sa kanila

saanman mapadpad, pag may nakitang kamalian

tao'y ayaw maging bulag o magbingi-bingihan

payo mo mang huwag makialam sa isyung iyan

dahil apektado'y tiyak makikisangkot iyan

kung may anak kang aktibista, unawain sana

ayaw lang nilang maging bulag, may katwiran sila

lalo't may nakikita silang pagsasamantala

na kung di sila kikibo ngayon, aba'y kaylan pa?

- gregoriovbituinjr.

03.29.21

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad sa Tutuban

Pagpupugay sa mga tagawalis sa lansangan

PAGPUPUGAY SA MGA TAGAWALIS SA LANSANGAN

maraming salamat sa inyong mga tagawalis

sapagkat ang ating mga lansangan ay luminis

mga basura't layak na nangaglipana'y amis

na sa mga may hika'y talagang nakaiinis

tapon na lamang dito't tapon doon ang sinuman

gayong maaari naman silang pakiusapan

na sarili'y disiplinahin bilang mamamayan

ito'y laking tulong na sa sarili nilang bayan

na kung tinuturing nilang tahanan ang daigdig

basura'y di nila itatapon saanmang panig

naglipanang basura'y nagdudulot ng ligalig

sa puso't isip ng bayang dapat magkapitbisig

salamat sa tagawalis, mababa man ang sahod

bilang manggagawa, puspusan silang naglilingkod

tungkuli'y ginagampanan kahit nakakapagod

nang lansangan sa mata ng madla'y nakalulugod

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan    

Ang tagawalis sa madawag na kalunsuran

ANG TAGAWALIS SA MADAWAG NA KALUNSURAN

madawag na kalunsuran ay gubat kung pansinin

tagawalis ng kalsada'y tunay na magigiting

maagang gigising upang gampanan ang gawain

at maagang papasok upang basura'y walisin

tila ba mga basura'y sugat na nagnanaknak

na dapat gamutin, ito ma'y gaano kapayak

dala ang karitong lagayan ng basura't layak

upang nalagas na dahon ay dito mailagak

maraming salamat sa tagalinis ng lansangan

tungkulin nila'y mahusay nilang ginagampanan

di man sapat ang sahod, danas man ay kagutuman

nariyan lagi silang nagsisilbi ng lubusan

pagpupugay sa mga nagwawalis sa kalsada

iyang pagpapakapagod ninyo sana'y magbunga

madawag na lungsod ngayon nga'y nakakahalina

dahil sa mata ng madla'y malinis na't maganda

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Kambal na talong

KAMBAL NA TALONG

apat na suloy, lima ang bunga, aba'y may kambal

tinitigan ko ang talong subalit di matagal

pangitain ba ito, tila ako'y natigagal

tulad ng saging, sa talong ay mayroon ding kambal

kasabihan bang pag kumain ng kambal na ito

kambal din ang anak, paano makasisiguro

sige lang, kambal na bunga'y kainin ngang totoo 

baka tsumamba't kambal ang lumabas sa misis ko

sige, bakasakaling magkatotoo ang tsismis

kambal pala pag lumaki nga ang tiyan ni misis

kainin ang kambal na talong, baka magkapares

ang isisilang ng proletaryo ngunit di burgis

aba, kambal na talong ko'y talagang anong tigas

upang likhain ang kambal na magagandang bulas

sa diyalektiko'y isang karanasang madanas

na kung totoo, kambal na bunga'y dapat mapitas

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala mula sa mga gulay na padala ni misis

Ang alok

ANG ALOK

"Gusto mong mag-soft drinks?" magiliw na tanong sa akin

"Ayoko, tubig lang ako," sa kanya'y tugon ko rin

oo, alok niyang soft drinks ay pakisama lang din

ang kabaitan niya'y ayokong samantalahin

baka pag lagi akong umoo sa kanyang alok

dama ko'y di marunong mahiya, taong marupok

sa susunod, di na tatanggi sa kanyang paghimok

binibilog na ang ulo ko'y di pa makapiyok

at sa susunod, uutusan na akong bumili

ng anumang gusto niya, di ako mapakali

dahil katwiran, siya ang naroong may pambili

kaya sa una pa lang, ako na'y agad tumanggi

sa simpleng alok, kung anu-ano ang nahahaka

pwede bang iyon lamang ay simpleng pakikisama

minsan lang naman magpa-soft drinks ang isang kasama

pasasayaran ang lalamunan mo'y ayaw mo pa

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa isang lugar niyang napuntahan

Tula sa munggo 2

TULA SA MUNGGO 2

kanina nga'y tuyot na munggo ang aking napansin

na dahil tuyot na'y tuluyan sanang tatanggalin

subalit namunga pala't nakapagpatubo rin

ngunit ngayon, luntiang bunga ang nakita man din

naisip kong magtanim-tanim dahil sa pandemya

kamatis, sili, bawang, sibuyas, munggo't iba pa

sa plastik na paso't dinidiligan ko tuwina

patunay na kung magsikap, ibubunga'y maganda

ang tulad ko'y lumaki man sa aspaltadong lungsod

di sa bukid kundi sa highway na nakakapagod

di sa pilapil kundi sa bato natatalisod

naging magsasaka sa lungsod na nakalulugod

unang beses ko itong magtanim sa pasong plastik

dito sa lungsod na pawang mga semento't putik

bagong aral, bagong karanasang nakasasabik

na kung magsikap magtanim, may mamumungang hitik

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa bakuran ng kanilang opisina

#magsasakasalungsod

#magtanimupangmaymakain

#tubongsampalocmaynila

#tanimsaopisinasapasig

Tula sa munggo 1

TULA SA MUNGGO 1

natuyot na ang dahon at matigas na ang sanga

akala ko'y patay na nang mapansin kong namunga

na pala ang munggong tinanim ko ilang buwan na

kaya ko palang magpatubo, ramdam ko'y kaysaya

unang beses na namunga itong itinanim ko

sa plastik na paso, na inalagaan kong husto

bago sumikat ang araw, didiligan na ito

bago magtakipsilim, didiligan uli ito

nakapagpatubo rin ang magsasaka sa lungsod

lalo't vegetaryanismo'y aking tinataguyod

pagtatanim sa paso nga'y sadyang nakalulugod

may binunga rin ang anumang pagpapakapagod

may suloy na rin pati tanim kong sili't kamatis

sana, ilang buwan pa'y mamunga ang pagtitiis

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa bakuran ng kanilang opisina

#magsasakasalungsod

#magtanimupangmaymakain

#tubongsampalocmaynila

#tanimsaopisinasapasig

Paskil

PASKIL

ipinaskil sa poste'y samutsaring patalastas

kung kailangan mo ng tubero't tubo'y may tagas

kung saan may mauupahan kang maaliwalas

at mayroong nangeenganyo: "Want to earn extra cash?"

contact number lamang sa selpon, madaling tawagan

upang agad matugunan ang iyong kailangan

sywmpre, negosyo iyan, tiyak pagkakakitaan

ng sinumang kapitalistang nais ay yumaman

paskil sa poste o sa pader, basta mababasa

ngunit hindi sa "post no bill" paskil ay ibandera

paskil ay serbisyong kinakailangan ng masa

paskil ay negosyo ng mga nais ding kumita

buti't hindi nahuhuli ang nagpaskil na iyon

malakas kaya sa itaas ang gumawa niyon

kung poster na pulitikal, baka nadampot iyon

dahil baka raw nananawagan ng rebolusyon

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Patalastas sa poste

PATALASTAS SA POSTE

patalastas sa poste'y naroong aking nabasa

may paupahang kwartong maaaring ipahinga

ang katawang pata, o kaya'y tirhan ng pamilya

bahay, pahingahan, tahanan, pugad ng pagsinta

marahil sa pahayagan, nilathala rin ito 

nagbabakasakaling may tumugon sa negosyo

o kaya, dahil isa lang ang paupahang ito

pinaskil na lang sa poste't wala nito sa dyaryo

may bayad din yaong bawat sentimetrong lathala

mahigit sandaang piso rin ang halagang sadya

kaya pinaskil na lang sa poste't kita ng madla

marahil, mahal ang bayad sa ganyang paupahan

ngunit kung isang pamilya ang dito'y mananahan

pagbabayad sa upa'y tiyak na paghahandaan

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Ibasura ang marahas na batas!

IBASURA ANG MARAHAS NA BATAS!

bakit ba Anti-Terror Law ay dapat ibasura

dahil na rin sa gagong rehimen, ito'y maskara

manunuligsa'y ituturing nilang terorista

pati kritikal mag-isip na mga aktibista

ito ang rehimeng ayaw ng kara-karapatan

nagpauso ng walang proseso't mga pagpaslang

pangulong nagsabing kung walang baril, ito'y lagyan

at kung nagsusumamo'y sabihing sila'y nanlaban

nakababahala ang uhaw sa dugong pangulo

pandepensa sa sarili niya'y Anti-Terror Law

ang dati ngang tatlong araw sa mabigat na kaso

ay ikukulong ng dalawang linggong walang kaso

walang pakialam sa pagdedesisyon ang korte

kung sino nga ba ang terorista kundi komite

na binuo ng batas, sinong makapagsasabi

kung tama ang pasya, aktibista'y inaatake

batas na ito'y di lang terorista ang puntirya

kundi tutuligsa sa rehimeng bastos talaga

na kultura ng pagpaslang ay pinauso sa masa

ah, ang rehimeng ito ang tunay na terorista

ang pangulo'y di hari, maraming butas ang batas

kitang-kitang karapatang pantao'y dinadahas

sunud-sunuran na lang sa bu-ang ang mga ungas

ah, dapat nang ibasura ang marahas na batas!

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad-lakad kung saan-saan

Basa ang lupa, tuyot ang puso

BASA ANG LUPA, TUYOT ANG PUSO

basa ang lupa subalit tuyot ang mga puso

ng mga tutang ang kamay ay may bahid ng dugo

walang proseso, nilagyan pa ng tingga ang bungo

ng mga walang laban, buhay nila'y pinaglaho

ngingisi-ngisi lang ang mga palalong kuhila 

dahil atas ng uhaw sa dugong boss ay nagawa

dahil maiitim ang buto ng kumakawawa

dahil pinuti yaong buhay ng kanilang kapwa

ah, walang budhi ang rehimen sa kasalukuyan

wala na ngang budhi'y tuwang-tuwa pa sa patayan

sa Black Friday protest, aming ipinapanawagan

katarungan nawa'y kamtin ng mga namatayan

ang sigaw ng sambayanan: panlipunang hustisya!

mamamatay-tao'y dapat lapatan ng parusa!

ang may atas ay dapat nang patalsikin ng masa!

uhaw sa dugong pangulo'y patalsikin ng masa!

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa Black Friday protest sa QC

Ang bilin ng matandang tibak

ANG BILIN NG MATANDANG TIBAK

natatandaan ko ang bilin ng matandang tibak

na kilala ng madla sa natatanging halakhak

na tulad ko'y napiit at gumapang din sa lusak

dahil lumalaban sa mang-aapi't naninindak

wala na siya, ngunit siya'y sa akin tumatak

tanda ko nang matandang tibak sa aki'y nangusap:

"Makipagsagupa sa mga buktot kung maganap

at itulad ka lang sa sisiw na sisiyap-siyap

pagdatal ng sandaling iyon, huwag kang kukurap

at baka masilat ka ng burgesyang mapagpanggap."

"Amuyin mo ang kanilang baho't kabisaduhin

malalansa nilang salita't halakhak ay dinggin

makiramdam kang mabuti kahit na nakapiring

ngunit huwag kang papayag na kanilang babuyin

sa harap ng kamatayan, may dignidad kang angkin"

- gregoriovbituinjr.

* Salamat po sa kumuha't nagbigay sa makatang gala ng litratong ito.

Itim

ITIM

anong sala ng pusang itim upang katakutan?

dahil itim ang kulay ay dapat nating layuan?

anong sala ng dagang itim upang pandirihan?

dahil itim ang kulay ay dapat nang kamuhian?

anong sanhi ng kaitiman ng uwak sa mundo?

dahil ba maitim, masama na ang budhi nito?

anong sanhi ng maitim na lamok at insekto?

dahil ba maitim, dengge't bayrus na'y dala nito?

anong sala ng Negrito, unang tao sa bansa?

dahil itim ang kulay, sila'y ikinahihiya?

anong sala ng Aprikano, at kinakawawa?

dahil itim ang kulay ay inaaliping sadya?

doon sa Kartilya ng Katipunan nasusulat

na "Maitim man o maputi ang kulay ng balat

lahat ng tao’y magkakapantay," wow! anong bigat!

pagpapakatao'y dapat maunawa ng lahat

kay Bill Allen: "Black is Beautiful", magandang ideya

"My Black is beautiful Poem", tula ni Simply Jimyra

"Black Power" kina Kwame Ture at Mukasa Dada

ang "Black is Beautiful" ay isa nang pilosopiya

- gregoriovbituinjr.

Utang

UTANG

huwag mong gawing makasanayan ko ang pag-utang

dahil sa kapritso mong maraming ari-arian

dahil sa bisyo mong bili nito at bili niyan

dahil sa iyong nasang umalpas sa kahirapan

ayos lang kung nais mong sa buhay ay guminhawa

kung ito'y wastong proseso't pagsisikap na sadya

ngunit kung pulos sa utang naman ito nagmula

upang makapagpasikat, anong ating napala?

iyan ba ang buhay? iyan ba ang dapat na buhay?

trabaho ng trabaho dahil dapat makabayad

sa mga pinagkakautangan hanggang mamatay?

ganitong buhay bang pulos utang ang ating hangad?

pinagkakasya ko lamang kung anong naririto

pinagkakasya ko lamang kung anong meron ako

pinagkakasya lamang kung anong mayroon tayo

kaysa mangutang na di naman mabayaran ito

ayokong mabuhay upang magbayad lang ng utang

kaya nga di ko na inugali ang pangungutang

nais ko'y buhay na makabuluhan, di masayang

kaya huwag mo na akong asahang mangungutang

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Soneto sa lockdown

Soneto sa lockdown

Lockdown na naman, at tahimik ang mga lansangan

Ah, sana ganito'y hindi na panahon ng tokhang

Kundi panahon ng pagninilay sa kaligtasan

Dumungaw man sa bintana'y walang nag-iiyakan

Alam ko, sapagkat wala nang pinaglalamayan

Walang lalabas kahit anong init sa tahanan

Nawa'y hulihin lang ang lalabag, walang pagpaslang

Nais kong itulog na lang bawat alalahanin

At managinip habang di pa maarok ang lalim

Ng laot nitong samutsaring pangamba't panindim

Alagatain ang mutya habang narito't gising

Mutyang diwatang naninilay sa gabing madilim

Ah, may curfew na, dapat na ring maging matiisin

Ngunit nais kong lumabas, bibili ng pagkain.

- gregoriovbituinjr.

Tulad ko'y bihirang magtaksi

Tulad ko'y bihirang magtaksi

aba, mga tulad ko kasi'y hindi nagtataksi

sabihin mo nang ako'y di sosyal, dukha, o pobre

mabuti pang mag-dyip, mag-bus, o kaya'y mag-L.R.T.

o kung may araw pa'y maglakad lang sa tabi-tabi

kaymahal ng taksi, pag-upo pa lang ay singkwenta

tumaas na ng sampung piso ang dating kwarenta

sa dyip, ang minimum na pasahe'y nasa nwebe pa

sa bus ay onse, mura sa transportasyong pangmasa

karaniwan, naglalakad lang ako't ehersisyo

lalo't malapit lang, nasa apat na kilometro

lalo't kayhaba ng pila sa L.R.T., ay naku

sa nadaanan nga'y nakakakuha ng litrato

buti pang maglakad o maipit ng trapik sa dyip

ang dama ko'y mas ligtas, lumilipad man ang isip

at nagsusulat sa diwa ng kathang halukipkip

mag-ingat lamang sa pagtawid upang di mahagip

- gregbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Pahabol sa World Poetry Day 2021: Ang makatang Andres Bonifacio

Pahabol sa World Poetry Day 2021: 

Ang makatang Andres Bonifacio

sa Supremo't Makata, ako'y nagpapasalamat

sapagkat siya'y may angking galing din sa pagsulat

tula'y lalabingdalawahing pantig, tugma't sukat

isang tula sa Kastila, isang salin, at apat

salin ng Huling Paalam ni Rizal, Katapusang 

Hibik ng Pilipinas sa Inang Espanya, at ang

Mi Abanico sa Espanyol, pati ang Tapunan 

ng Lingap, Ang mga Cazadores, na kainaman

sa Supremo, at kaytalim ng pananalinghaga

nariyan din ang Pag-ibig sa Tinubuang Lupa 

bayani, makata, manunulat, at manggagawa

pinaglaban ang kalayaan, tunay na dakila

pakasuriin natin ang kanyang mga sanaysay:

Mararahas na Mga Anak ng Bayan, Mabuhay!

Ang Dapat Mabatid ng mga Tagalog, magnilay

ang mga gintong aral niya'y tunay na may saysay!

mabuhay ka, O, Supremo, Gat Andres Bonifacio

sa iba't ibang sanaysay at tulang pamana mo

kami'y nagpupugay sa ambag mo sa bayang ito

sa World Poetry Day, tulang ito'y alay sa iyo

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa Tutuban, sa Divisoria, Maynila

Panambitan sa World Poetry Day

PANAMBITAN SA WORLD POETRY DAY

ngayong World Poetry Day, Marso Dalawampu't Isa

taos-pusong pasasalamat sa obrero't masa

salamat sapagkat wala ako kung wala sila

salamat sapagkat walang tula kung wala sila

panlipunang hustisya ang karaniwan kong paksa

pang-aapi't pagsasamantala sa mga dukha

pakikibaka ng kapitbisig na manggagawa

isyu nila't problema ang aking itinutula

sapagkat ako'y makatang wala sa toreng garing

wala sa palasyo ng hari't burgesyang balimbing

ako'y nasa digma't sa pagtula'y di nahihimbing

na kung pumanaw, tula'y di kasamang malilibing

sa bawat tulang nalathala'y dukha ang katuwang

nakaapák at sa tulay na kahoy naninimbang

kasama roon sa pagdidilig ng lupang tigang

pagtatamnan nang may mapitas kahit manibalang

salamat sa tula't nabubuhay ng may pangarap

kasama ng maralitang kaagapay sa hirap

salamat sa kapwa makata sa inyong pagtanggap

lalo't kayrami n'yong kathang tunay na mapaglingap

kaya ngayong World Poetry Day, Marso Bente Uno

katuwang ang karaniwang masa, dukha't obrero

naririyan man ang balitaktakan at diskurso

panata'y magpatuloy sa pagtulang may prinsipyo

- gregoriovbituinjr.03.21.2121

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad sa UP Diliman

Tula laban sa rasismo

Tula laban sa rasismo

tumitindi ang pananakit sa mga Asyano

at inaatake sila sa ngalan ng rasismo

mga "hate crimes" nga raw ang mga nangyayaring ito

tinuring ba silang virus ng mga tarantado?

anang ulat, naganap sa panahon ng pandemya

ang napakaraming kaso nitong di masawata

bakit galit sa ibang kulay, ibang lahi sila

para lang ba sa puti iyang bansang Amerika

sa akdang Liwanag at Dilim, Jacinto'y nagsulat

ng ganito, "Iisa ang pagkatao ng lahat!"

anong ganda nito, talagang nakapagmumulat

ginintuang diwang ito sa kapwa'y ipakalat

rasismo'y laos na't sa pagpapakatao'y labag

rasismo'y mala-Hitler na dapat lamang matibag

tanging sa pagpapakatao natin masisinag

na kapwa'y kapatid, diwa't puso'y mapapanatag

- gregoriovbituinjr.

* mga litrato mula sa google

Anong lupit, rasismo'y walang pagpapakatao

Anong lupit, rasismo'y walang pagpapakatao

anong lupit, rasismo'y walang pagpapakatao

babanatan ka na dahil iba lang ang kulay mo

anong bangis ng gumawa't nagtataguyod nito

mas superyor ba sila kaysa migranteng narito

tila rasismo'y kadenang nakatali sa leeg

na di nila makalag, sa utak nila'y lumupig

sa kanilang sala, nawa budhi'y umusig

laban sa rasismong ito, tayo'y magkapitbisig

kasumpa-sumpa ang rasismong wala sa katwiran

na wala nang paggalang sa pantaong karapatan

rasismong ala-Hitler ay di nila matakasan

imbes ituring na kapatid, ang kapwa'y kalaban

nawa rasismo'y tabunan ng pakikipagkapwa

rasismo sana'y mawala't magmahalan ang kapwa

- gregoriovbituinjr.

* mga litrato mula sa google

Sa ika-31 taon ng Kamayan Forum

Inihanda at ibinidyo ng inyong lingkod para sa zoom meeting ng Kamayan Forum,  sa hapon ng Marso 19, 2021. Naka-upload ang video sa facebook.

Magandang hapon po sa ating lahat, ako po'y magbabasa ng tula para sa ika-31 taon ng Kamayan Forum na nagsimula noong March 1990.

Sa ika-31 taon ng Kamayan Forum

maalab na pagbati ang aking pinaaabot

sa Kamayan Forum sa kabutihang idinulot

sa kalikasan kaya marami ngayong naabot

at tumugon sa mga isyu't ngayon nakisangkot

ikalimang taon nito'y akin nang dinaluhan

na ang grupong CLEAR ang una nitong pangasiwaan

nakilala ko ang pangulo nitong si Vic Milan

ang bise'y si Butch Nava na nakita ko lang minsan

sekretaryo heneral ay si Ed Aurelio Reyes

o Sir Ding para sa marami, nakikipagtagis

ng talino sa sinumang ang opinyon ay labis;

siya'y magalang, sa talakayan man ay mabangis

wala na silang nagsimula nitong talakayan

dahil sa gintong adhika'y nagpatuloy pa naman

tatlong dekada'y nagdaan, forum pa ri'y nariyan

lalo na't ang Green Convergence ang bagong pamunuan

maraming samahang nabuo sa Kamayan Forum

tulad ng SALIKA na naririyan pa rin ngayon

salamat si Triple V, dumadalo'y di nagutom

Triple V na nag-isponsor ng mahabang panahon

sa bumubuo po ng Kamayan Forum, Mabuhay!

sa inyong lahat, taas noo kaming nagpupugay

sa inyong sa kalikasan ay nagsisilbing tunay

nawa'y magpatuloy pa tayong magkaugnay-ugnay

- gregoriovbituinjr.

03.19.21

Dapat, Lapat, Sapat, Tapat

DAPAT, LAPAT, SAPAT, TAPAT

DAPAT magsama-sama sa bawat pakikibaka

DAPAT kamtin ng bayan ang panlipunang hustisya

DAPAT sa pag-unlad ng bansa, lahat ay kasama

DAPAT walang maiiwan, kahit dukha pa sila

LAPAT sa mamamayan ang bawat nilang solusyon

LAPAT sa lupa ang bawat plano nila't kongklusyon

LAPAT sa masa bawat presyo ng bilihin ngayon

LAPAT sa katwiran ang bayan upang makabangon

SAPAT na pagkain sa hapag-kainan ng dukha

SAPAT na sahod at di kontraktwal ang manggagawa

SAPAT na proteksyon sa kababaihan at bata

SAPAT na pagkilala sa karapatan ng madla

TAPAT na pamumuno't batas di binabaluktot

TAPAT na paglilingkod, namumuno'y di kurakot

TAPAT na pangangasiwa, masa'y di tinatakot

TAPAT na pagsisilbi, lider ng bansa'y di buktot

- gregoriovbituinjr.

* kuhang litrato ng makatang gala habang naglalakad sa Pasig

Ang babala sa istiker ng dyip

Ang babala sa istiker ng dyip

sarkastikong istiker iyong talagang babala

sa mga kababaihan nitong namamasada

animo'y kaytindi ng libog sa kanyang konsensya

na di na iniisip ang magiging konsengkwensya

totoo ang pamagat, isa ngang babala yaon

pag babae'y di nag-ingat, baka siya'y ibaon

ng libag at libog ng kanilang mga ilusyon

mas matindi pa sa basta driver, sweet lover iyon

"Babala: sexy lang pwedeng sumakay" ang nasipat

di ito komedya, huwag ipagkibit-balikat

di ito patawa, ito'y banta, kaya mag-ingat

ito'y babala, kaya huwag kayong malilingat

sa pagsakay sa ganitong dyip, mag-ingat ang seksi

pag may nangyari sa kanya'y sinong magiging saksi

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang nakasakay sa unahan ng dyip

Ibaba ang presyo ng bilihin

Ibaba ang presyo ng bilihin

kaytagal nang hiyaw: "Presyo ng Bilihin, Ibaba!"

ng mga kababaihan, di pa rin humuhupa

lehitimong kahilingan lalo ng mga dukha

sa mayayayamang nasa pamahalaang kuhila

"Sahod Itaas! Presyo Ibaba!" naman ang sigaw

ng mga manggagawa, kahilingan ngang kaylinaw

wasto ang panawagan lalo na't kayod kalabaw

pinagkakasya ang sweldong karampot kada araw

halina't suriin at pag-aralan ang lipunan

bakit laksa'y naghihirap, mayaman ay iilan

bakit presyo nitong bilihin ay nagtataasan

bakit may tiwali't kurakot sa kaban ng bayan

masyado nang api ang masa sa kapitalismo

ganitong sistemang bulok ay dapat nang mabago

- gregoriovbituinjr.

- litratong kuha ng makatang gala noong Pandaigdigang Araw ng Kababaihan, 03.08.21

Dahil lang ayaw makisangkot

Dahil lang ayaw makisangkot

1

dahil lamang ayaw makisangkot ng iba

sa mga panlipunang isyu at problema

kaya magdasal na lang ang alibi nila

magdasal ang sagot sa problema't trahedya

bahala na si lord, magdasal ka na lamang

kaysa makisangkot sa isyung panlipunan

kapwa'y bahalang gumawa ng kalutasan

basta sila'y magdasal ng magdasal na lang

2

sabi ng pari sa mga lumad o katutubo

pumikit kayo't magdasal pag may dusa't siphayo

pagmulat nila'y wala na ang lupaing ninuno

ari na ng simbahang sa kanila'y nagpayuko

katutubo'y naitaboy sa kanilang lupain

dati nilang lupa'y pinatag at tinayuan din

ng gusali't simbahan ng mga dayong nag-angkin

saka nagnegosyo, nagsamantala't nang-alipin

3 

manalangin ang sagot sa kanilang kaapihan

magdasal na lang kaysa karapata'y ipaglaban

ngayon, katutubo'y naitaboy sa kabundukan

dahil di nila kaya ang espada ng simbahan

magdasal lang at manahimik, buhay pa'y payapa

hustisya't karapatan man ay binabalewala

yumukod na lang sa mapagsamantalang kuhila

magdasal at tumunganga, dumaan man ang sigwa

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Kwento ng isang utangero

Kwento ng isang utangero

ayokong buhay ko'y gugulin sa pagbabayad lang

ng noong kabataan ko'y kung anu-anong utang 

kaya pinanindigan ko nang huwag mangungutang

kung di tiyak na sa takdang oras ay mabayaran

dahil nakasalang sa utang ay mismong dignidad

at ang iyong salita kung di ka makapagbayad

tiyak na sa kahihiyan, sarili'y malalantad

higit pa sa katawang katanghalian binilad

talagang kayod kalabaw, trabaho ng trabaho

sa pagbabayad ng utang nakatuon ang ulo

pinapatay ang katawan mabayaran lang ito

di na madama ang esensya ng buhay sa mundo

limang taon, sampung taon, di pa bayad ang utang

pakiramdam niya, buhay niya'y palutang-lutang

nabubuhay lang siya sa pagbabayad ng utang

pulos pagtitipid hanggang bumigay ang katawan

sino na ngayong magbabayad ng kanyang inutang?

ang kanyang asawa't anak bang walang kinalaman?

paano sila kung kunin siya ni Kamatayan?

ang ganitong trahedya'y paano maiiwasan?

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Sa likod ng bawat ilusyon ay katotohanan

Sa likod ng bawat ilusyon ay katotohanan

sa likod ng bawat ilusyon ay katotohanan

lalo't may tagapagligtas ang tingin sa halalan

lalo't may idolong ang tingin nila'y kasagutan

sa mga hinaing ng masa, dusa't kahirapan

may katotohanan sa likod ng bawat ilusyon

na di pala tagapagligtas ang nanalong iyon

kundi berdugo, uhaw sa dugo, idolong maton

na pinauso ang patayan, takot, ngunit pikon

isang mapanganib na pinunong sadyang salbahe

isang pula ang hasang na di mo basta makanti

isang sigang tila kaaway lagi ang babae

isang ilusyon sa masang sa burgesya nga'y api

dapat nang pawiin ang usok ng ilusyong ito

ang totoo'y uhaw pala sa dugo ang idolo

kung tatakbo pa ang anak at ito'y mananalo

bansa'y lalong kawawa, dapat lamang ilampaso

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa isang lugar niyang napuntahan

Dahil ako'y makata ng sambayanan

Dahil ako'y makata ng sambayanan

di ako makata ng pag-ibig, inaamin ko

makata ng lumbay, ngayon, makata ng obrero

pangarap kong maitayo'y lipunang makatao

sapagkat ako'y panig sa kapwa proletaryado

ito'y isang tungkuling malaon ko nang niyakap

ito'y isang gawaing kaytagal ko nang tinanggap

di ito hangarin upang makaahon sa hirap

kundi masa'y pukawin, itaguyod ang pangarap

huwag akong usigin sa minsang pagkatulala

panahon iyon ng tuwinang trabaho't pagkatha

huwag mo akong patigilin sa aking pagtula

laksang panahon ang ginugugol ko sa pag-akda

sapagkat ito ako, makata ng sambayanan

ilayo ako sa tungkuling ito'y kamatayan

- gregoriovbituinjr.

Ang langit at alapaap

ang langit at alapaap

ay nariyang lumilingap

ang diwata at bulaklak

ay naroroon sa lambak

bakit laging hinahanap

ang di naman mahagilap

iiyak ba o hahalakhak

ang umiinom ng alak

pinagmasdan ko ang ulap

habang tila nangangarap

alagaan ang pinitak

para sa bukas ng anak

buhay ma'y aandap-andap

huwag sanang mapahamak

atin kayang magagagap

na puputi rin ang uwak

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Kwento ng makatang hangal

kwento ng makatang hangal:

sa umaga'y nag-almusal

sa tanghali'y nagpakasal

sa hapon ay isinakdal

sa gabi'y nagpatiwakal

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Papanagutin ang utak ng patayan

Papanagutin ang utak ng patayan

kultura ng kamatayan ang kanilang dinala

na nang maupo sa pwesto'y binalingan ang masa

kabi-kabila ang ibinubuwal sa kalsada

ngingisi-ngisi lang ang burgesya't kapitalista

nadarama natin sa labas ang LAMIG ng gabi

lalo na't sinisinta ang kaulayaw, katabi

maagang umuwi't iwasan ang LAGIM ng gabi

na kayrami nang itinimbuwang sa tabi-tabi

pagpaslang, alam nating lahat na mali ang gayon

subalit tuwang-tuwa ang halimaw nilang poon

pumayapa na raw ang laot ng kutya't linggatong

nabawasan daw ang krimen sa magdamag, maghapon

walang anumang proseso o pang-uusig man din

basta napagdiskitahan ka'y agad papatayin

may utak sa patayan ay dapat lamang usigin

silang berdugong uhaw sa dugo'y papanagutin

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa Black Friday Protest, 03.12.21

Uhaw sa dugo

UHAW SA DUGO

uhaw sa dugo, walang pakundangan

yaong mga salarin kung pumaslang

kayrami nang sa lupa'y tumimbuwang

kayrami nang tinimbuwang ng bu-ang

kaybilis kumalabit ng gatilyo

dahil atas ng teroristang amo

dugo'y pinabaha, parang delubyo

dahil atas ng bu-ang na pangulo

nakalulungkot ang mga nangyari

nadadamay na pati inosente

nakagagalit bawat insidente

masahol sila sa hayop, kaytindi

di na sapat ang sigaw ng hustisya

hangga't may utos ay nakaupo pa

sa pwesto nga'y dapat patalsikin na

ang utak, ang tunay na terorista

- gregoriovbituinjr.

* kinatha para sa Black Friday Protest, 03.12.21; binasa't binidyo ng ilang kasama nang binigkas

* kuhang litrato ng makatang gala sa tapat ng NHA

G, GA, GARA, GARAPA, GARAPATA

G, GA, GARA, GARAPA, GARAPATA

G

lagi kong nakikita lalo na't may kaugnayan

umpisang letra ng Gregorio, Gorio, aking ngalan

malalaking simbolo ito: Ground Floor, Globe, Gmail man

at doble G kapag galunggong ang nasa isipan

GA

minsan, iyan ang tawag ko sa tangi kong palangga

pagkat iniibig ko't sa akin nag-aalaga

lalo't sa dambana ng magigiting ay sumumpa

magsasama sa hirap, ginhawa, ligaya't luha

GARA

isang salitang tumutukoy sa magandang ayos

ng ilang bagay-bagay sa natatanaw nang lubos

sa mata'y humahalina, sa puso'y tumatagos 

pagod man, pag may magara, dama'y nakakaraos

GARAPA

maliliit na bote itong sinisigaw nila

"bote, dyaryo, garapa" yaong hiyaw sa kalsada

kung mayroon ka niyan, sa kanila na'y ibenta

pagkat ireresiklo, may pera nga sa basura

GARAPATA

sa likod ng aso ang garapata'y gumagapang 

kaya kamot ng kamot ang asong di na malibang

pag ang alaga mong aso'y iyong pinaliguan

laking ginhawa niya't kaysarap ng pakiramdam

- gregoriovbituinjr.

PALA, PALAG, PALAGA, PALAGAY

PALA, PALAG, PALAGA, PALAGAY

PALA

ganyan naman pala ang paggamit ng mga pala

kaya pinagpapala ang obrero't magsasaka

gamit sa konstruksyon o sa lupa'y pambubungkal pa

o "kaya pala" ang boladas ng iyong amiga

PALAG

kahit natatakot ka, dapat ka na ring pumalag

pag karapatang pantao ng kapwa'y nilalabag

lalo na't may mga karahasang dapat ibunyag

natatakot man, ipakitang di ka natitinag

PALAGA

palaga naman ng dala kong kamote, kapatid

at pagsaluhan natin itong binungkal sa bukid;

palaga naman ng itlog, pakiusap ko'y hatid

sa iyong ang kahusayan sa pagluto'y di lingid

PALAGAY

palagay ko'y dapat lamang respetuhin ninuman

ang wastong proseso, due process, ating karapatan

kapalagayang-loob ko'y pinakikiusapan

palagay naman ng mga ito sa paminggalan

- gregoriovbituinjr.

U, UN, UNA, UNAN, UNANO

U, UN, UNA, UNAN, UNANO

U

isa sa mga gamiting titik sa alpabeto

isa rin sa limang patinig pag inuri ito

tanong: anong letra ito, tugon ko agad ay "You!" 

oo, Ikaw, at nakapatungkol ito sa iyo

UN

unlapi sa Ingles na kinakabit sa unahan

ng salita, na sinasalungat ang kahulugan

tungkol din sa United Nations na pandaigdigan

ang Nagkakaisang Bansa, misyon ay magtulungan

UNA

una-una lang iyan, ang sabi ng kumpare niya

nang mamatay ang kaibigang galante, masaya;

sa paligsahan sa pagtakbo, tiyaking manguna

upang maging kampyon, sungkitin ang gintong medalya

UNAN

dapat maging maalwan ang posisyon sa pagtulog

unan iyang sasalba upang di basta mauntog

sakali mang sa kagagalaw sa kama'y mahulog

habang nasa panaginip ang mutyang maalindog

UNANO

mga unano'y huwag mong apihin o hamakin 

dahil ba maliit, sila na'y iyong mamatahin

sila'y kapwa tao mo't may mga karapatan din

may mga ambag din sa mundo, dapat respetuhin

- gregoriovbituinjr.

Itigil ang E.J.K.!

ITIGIL ANG E.J.K.!

extrajudicial killings o E.J.K. ay itigil

inhustisya't walang proseso ng batas, itigil

sino kayong sa buhay ng tao'y basta kikitil

utos man iyan ng inyong pangulong gago't sutil

ilang inosente na ang kanilang nabiktima

bilangin mo ilang libo ang nagsiluhang ina

di mabilang, nakakapanggalaiti ng panga

ang mga nangyaring kahayupan at inhustisya

sa panahon lang ng utak-teroristang rehimen

nangyari ang maramihang gawain ng salarin

inosente'y hinusgahan na ng riding-in-tandem

atas ng namumuno, parak ay naging asasin

maraming kwento, ngunit takot silang magdemanda

maraming saksi, subalit baka balikan sila

asong ulol sa poder ay ngising aso tuwina

masa'y nangangamba't takot sa kanyang diktadura

- gregoriovbituinjr.

* kuhang litrato ng makatang gala noong Pandaigdigang Araw ng Kababaihan, 03.08.2021

Pananakot at pagpatay na'y tigilan

Pananakot at pagpatay na'y tigilan

narinig kaya niya ang kanilang mga sigaw

na pawang hustisya, hustisya ang mga palahaw:

"Duterte, tigilan ang pananakot at pagpatay!"

kayrami nang nawalang mga inosenteng buhay

uhaw sa dugo ang mensahero ng kamatayan

dahil sa atas ng pangulong walang pakundangan

walang galang sa proseso't pantaong karapatan

"patayin lahat iyan" ang bukambibig ng bu-ang

kaya mga alagad niya'y tila asong ulol

naglalaway at hininga ng kapwa'y pinuputol

nanlaban daw ang pinaslang, yaon ang laging kahol

ng mga berdugong sa amo'y masunuring tukmol

mga plakard nila'y sumisigaw ng katarungan

nawa'y dinggin ang hiyaw ng mga kababaihan

itigil na ang walang kapararakang patayan

at atin nang itayo ang makataong lipunan

- gregoriovbituinjr.

* kuhang litrato ng makatang gala noong Pandaigdigang Araw ng Kababaihan, 03.08.2021